De afgelopen weken hebben zich meerdere, met elkaar verweven geopolitieke gebeurtenissen afgespeeld: Oekraïne dringt bij Washington aan op Tomahawk-raketten, Rusland waarschuwt Europa en benadrukt dat het “geen plannen heeft om de EU of NAVO aan te vallen”, en in het Midden-Oosten presenteert Donald Trump een 20-puntenplan om de oorlog in Gaza te beëindigen, samen met premier Benjamin Netanyahu. Tegelijkertijd is er opschudding over een Israëlische aanval op Doha, waarvoor Netanyahu zich bij Qatar moest verontschuldigen.

De dynamiek laat zien hoe de Verenigde Staten onder Trump opnieuw centraal staat in conflicten van Oost-Europa tot de Levant, en hoe Rusland en China parallel hun strategische samenwerking verdiepen.

Tomahawk-dilemma: Oekraïne dringt aan, Rusland dreigt

In besloten gesprekken tijdens de VN-top vroeg de Oekraïense president Volodymyr Zelensky aan Trump om Tomahawk-kruisraketten te leveren — wapens met een bereik van tot 2.500 km. Het zou Oekraïne de mogelijkheid geven strategische doelen diep in Rusland te treffen.

• JD Vance, Trumps vicepresident, bevestigde dat de VS de optie overweegt, maar dat de uiteindelijke beslissing bij de president ligt.
• Rusland reageerde fel. Het Kremlin waarschuwde dat de levering van Tomahawks een “serieuze escalatie” zou zijn en vroeg spottend of de VS ook “doelwitdata” zou aanleveren.
• Moskou bagatelliseerde tegelijk de militaire impact: Tomahawks zouden “geen wondermiddel” zijn dat de oorlog kantelt.

De Amerikaanse discussie weerspiegelt een spanningsveld: enerzijds druk van Oekraïne en Europese bondgenoten om zwaardere middelen te leveren, anderzijds angst voor ongecontroleerde escalatie.

Wapenagenda: Oekraïne en de VS praten over megadeals

Zelensky sprak recent ook over een “Mega Deal” met Washington: een wapenpakket van naar verluidt $90 miljard. Daarin staan luchtverdediging, HIMARS, drones en mogelijk Tomahawks centraal.

Parallel bereidt Oekraïne een “Drone Deal” voor waarbij Oekraïens geproduceerde onbemande systemen aan de VS zouden worden verkocht. Ook onderzoekt Kyiv gecontroleerde export van eigen wapens naar Afrika, Europa en het Midden-Oosten, waarbij opbrengsten direct terugvloeien naar de oorlogsvoering.

Dit toont dat Oekraïne niet enkel afhankelijk wil zijn van steun, maar ook zichzelf als speler in de mondiale wapenmarkt profileert.

Rusland: geen aanval, maar waarschuwingen

Op diplomatiek front probeert Rusland zijn narratief te beheersen:

• Minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov verklaarde bij de VN dat Rusland “geen plannen heeft om NATO- of EU-landen aan te vallen”. Hij waarschuwde echter dat elke agressie tegen Rusland “beslist beantwoord” zou worden.
• Ex-president Dmitri Medvedev voegde eraan toe dat Europa “zwak, verdeeld en afhankelijk” is, en dat praten over oorlog onverstandig en gevaarlijk is, hoewel een “dodelijk ongeluk” altijd kan gebeuren.

De dubbele boodschap is duidelijk: Rusland wil de indruk wekken defensief te handelen, maar houdt tegelijk de dreiging van escalatie levend.

Midden-Oosten: Trump presenteert zijn Gaza-plan

In Washington presenteerde Donald Trump samen met Netanyahu een 20-puntenplan om de oorlog in Gaza te beëindigen. Kernpunten:

• Onmiddellijke wapenstilstand zodra beide partijen instemmen.
• Vrijgave van alle gegijzelden binnen 72 uur.
• Demilitarisatie van Hamas, dat uitgesloten wordt van bestuur.
• Instelling van een internationaal overgangsorgaan — de zogeheten Board of Peace — waarvan Trump zelf voorzitter wil zijn.
• Heropbouw van Gaza “als een terrorismevrije zone”, met economische steun en infrastructuurprojecten.

Trump sprak van een “historic day for peace” en zei “very confident” te zijn dat een akkoord nabij is. Tegelijk waarschuwde hij dat Israël “het recht heeft te doen wat nodig is” als Hamas weigert.

Netanyahu en Qatar: excuus na aanval op Doha

De geloofwaardigheid van het plan stond meteen onder druk door een Israëlische aanval op Doha, gericht op Hamas-functionarissen. Daarbij kwam een Qatarese veiligheidsfunctionaris om het leven.

Tijdens zijn bezoek aan Trump belde Netanyahu met de Qatarese premier om excuses aan te bieden en beloofde dat een dergelijk incident zich niet zal herhalen. Qatar, dat vaak bemiddelaar is in onderhandelingen met Hamas, had herstel van vertrouwen geëist als voorwaarde voor verdere samenwerking.

De verontschuldiging toont zowel Israëlische afhankelijkheid van regionale diplomatie als de invloed van Amerikaanse druk om de weg voor Trumps plan vrij te maken.

Breder geopolitiek schaakbord: Rusland, China en Taiwan

Parallel verschenen gelekte documenten waaruit blijkt dat Rusland China zou helpen bij de voorbereiding van een mogelijke invasie van Taiwan rond 2027. Rusland zou technologie en amfibische voertuigen leveren en Chinese luchtlandingseenheden trainen.

Dit suggereert dat de Russische isolatie door sancties heeft geleid tot nauwere militaire samenwerking met China — een factor die niet losstaat van de Amerikaanse discussies over Oekraïne en de toenemende spanningen in de Indo-Pacific.

Analyse: macht, lobby en realiteit

De gebeurtenissen laten zien hoe drie geopolitieke fronten samenkomen:

1. Oekraïne dringt aan op zwaardere wapens en wil structurele defensieakkoorden met de VS.
2. Rusland probeert dreiging en diplomatie in balans te houden om escalatie af te schrikken, terwijl het tegelijk militaire samenwerking met China verdiept.
3. Midden-Oosten: Trump presenteert zich als vredestichter, maar zijn plan weerspiegelt grotendeels Israëlische veiligheidsnarratieven, mede beïnvloed door de sterke Israël-lobby in Washington. Hamas’ instemming is hoogst onzeker.

De Israël-lobby speelde een belangrijke rol in het waarborgen dat het Amerikaanse plan primair gericht is op Israëlische veiligheid, en dat controversiële Palestijnse eisen (zoals erkenning van een staat of terugkeerrechten) niet aan bod komen. Netanyahu’s persoonlijke aanwezigheid en zijn verontschuldiging aan Qatar onderstrepen zijn directe invloed op het Amerikaanse beleid.

Conclusie

De wereld ziet een zeldzame concentratie van geopolitieke brandhaarden waarin de Verenigde Staten onder Trump opnieuw de centrale rol claimen:

• In Europa door te beslissen of Oekraïne Tomahawks krijgt, wat het slagveld fundamenteel zou veranderen.
• In het Midden-Oosten door een eigen vredesplan op te leggen waarin Washington de regie houdt.
• Tegenover Rusland en China door de dreiging van escalatie te balanceren met diplomatie en afschrikking.

Of deze strategie leidt tot stabiliteit of juist nieuwe escalaties, zal afhangen van drie factoren:

1. De Amerikaanse binnenlandse politiek en de kracht van de Israël-lobby.
2. Het vermogen van Rusland en China om samen druk uit te oefenen.
3. De bereidheid van conflictpartijen (Hamas, Oekraïne, Rusland) om meer te doen dan alleen retoriek.

Voorlopig lijkt de wereld op weg naar méér spanning, met diplomatieke beloften en excuses als pleisters op structurele wonden.

Bronnen (selectie)

• Kyiv Independent – meerdere artikelen over Zelensky’s Tomahawk-verzoek, wapenlijst en Vance’s uitspraken.
• Reuters, AP, CBS, ABC News – bevestigingen over Trump-Netanyahu-plan, Russische reacties en Zelensky’s gesprekken.
• Financial Times, Politico, Al Jazeera – analyse Gaza-plan en Netanyahu’s diplomatie.
• Al Arabiya, Al Mayadeen, Anadolu Agency (AA) – berichtgeving over Doha-aanval, Qatar-verontschuldiging en Russische diplomatieke retoriek.
• Newsweek – Russische reacties op mogelijke levering Tomahawks.
• Axios – details over Netanyahu’s excuses aan Qatar.
• AA & RUSI-analyses – gelekte documenten over Russische steun aan China in voorbereiding op Taiwan.