De jaarlijkse Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York is dit jaar meer dan ooit het toneel van geopolitieke spanningen en opmerkelijke koerswijzigingen. President Donald Trump gebruikte zijn toespraak om een reeks gedurfde uitspraken te doen die wereldwijd de agenda bepalen: van de oorlog in Oekraïne en Russische luchtruimschendingen, tot de oorlog in Gaza en de rol van China.

Oekraïne: van scepsis naar onvoorwaardelijke steun

Een van de meest in het oog springende momenten was Trump’s duidelijke verschuiving in toon over de oorlog in Oekraïne. Waar hij eerder suggereerde dat Kyiv concessies zou moeten doen, stelde hij nu dat Oekraïne “alle bezette gebieden kan terugwinnen in hun oorspronkelijke vorm”, mits gesteund door NAVO en de EU.

Hij prees het Oekraïense leger: “Ukraine is doing a very good job of stopping this very large army. It’s pretty amazing.” Militaire cijfers die Kyiv onlangs naar buiten bracht — 360 km² heroverd en zware Russische verliezen — versterken dit beeld.

President Volodymyr Zelenskyy reageerde dankbaar en ging nog een stap verder: hij zei te geloven dat Trump in staat is om Xi Jinping’s houding ten aanzien van de oorlog te veranderen. China wordt door Kyiv gezien als cruciale, maar tot nu toe passieve factor.

NAVO en Rusland: escalatie aan de grenzen

Naast steun aan Oekraïne richtte Trump zich fel op de herhaaldelijke schendingen van NAVO-luchtruim door Russische vliegtuigen en drones. Hij stelde dat bondgenoten “Russische vliegtuigen zouden moeten neerhalen” bij nieuwe schendingen, een veel hardere lijn dan de huidige NAVO-praktijk van onderscheppen.

NAVO-secretaris-generaal en meerdere lidstaten bevestigden daarop dat de alliantie “bereid is geweld te gebruiken” indien Rusland doorgaat. Incidenten boven Estland, Polen en Roemenië hebben de spanningen al weken opgevoerd. De waarschuwing is duidelijk: Moskou moet stoppen, anders volgt een “robuuste respons”.

Energie en sancties: olie als geopolitiek strijdmiddel

Trump richtte zijn pijlen ook op Europa en NAVO-partners die nog steeds Russische energie afnemen. “They are funding the war against themselves,” klonk het scherp. Hij riep op tot een onmiddellijk einde aan de import van Russische olie en gas, en breidde zijn kritiek uit naar China en India, die volgens hem de “belangrijkste financiers” van de oorlog zijn.

De boodschap sluit aan bij bredere Amerikaanse pogingen om sancties en handelsdruk als wapen in te zetten — maar roept tegelijk vragen op over haalbaarheid, gezien de afhankelijkheid van sommige Europese landen.

Gaza en Nobelprijs: internationale verdeeldheid groeit

Het Midden-Oosten vormde een tweede speerpunt. Trump beschuldigde Hamas ervan een staakt-het-vuren te blokkeren, terwijl hij waarschuwde dat westerse erkenning van Palestina een “beloning voor terreur” zou zijn.

De Franse president Emmanuel Macron ging juist de andere kant op: hij zei dat Trump pas kans maakt op de Nobelprijs voor de Vrede als hij het conflict in Gaza beëindigt. Macron wees op de verantwoordelijkheid van de VS, als grootste wapenleverancier aan Israël, om druk uit te oefenen.

Tegelijkertijd riep de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan landen op om Palestina als staat te erkennen en volledige VN-lidmaatschapsrechten te verlenen. Steeds meer landen hebben de Palestijnse staat de afgelopen maanden formeel erkend, wat Israëlische woede en Amerikaanse terughoudendheid oproept.

VS en multilateralisme: afstand nemen van samenwerking

Trump’s VN-toespraak maakte ook duidelijk dat de VS een meer isolationistische koers varen. Hij viel de VN aan wegens “ineffectiviteit”, verwierp klimaatbeleid als “the greatest con job ever perpetrated”, en bekritiseerde open migratie als bedreiging voor cultuur en nationale identiteit.

Toch benadrukte hij in een gesprek met VN-secretaris-generaal António Guterres dat de VS de organisatie “100% steunen” — een illustratie van de dubbelzinnige balans tussen kritiek en behoud van invloed.

Breder geopolitiek krachtenveld

Naast de westerse alliantie zoekt Rusland via minister Sergei Lavrov diplomatieke openingen, onder meer met gesprekken met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio. Tegelijkertijd waarschuwde Iran de VS en Israël via de Revolutionaire Garde voor een “dodelijk antwoord” bij verdere aanvallen, waarmee ook de Golfregio onder hoogspanning staat.

Conclusie: een wereld in verschuiving

De ontwikkelingen van september 2025 tonen een wereldorde in beweging. Trump positioneert de VS als onvoorspelbare maar bepalende factor: steunend aan Oekraïne, confronterend richting NAVO-bondgenoten en Rusland, en uitdagend ten opzichte van China en de VN.

De dynamiek is duidelijk: de oorlog in Oekraïne en het conflict in Gaza zijn geen geïsoleerde crises, maar onderdelen van een bredere strijd om invloed, energie en internationale orde. Terwijl NAVO, EU, Rusland, China, Turkije, Iran en de VS hun kaarten spelen, blijft de uitkomst onzeker — maar dat de komende maanden bepalend zullen zijn voor de wereldpolitiek, lijkt onmiskenbaar.

Bronnenoverzicht

Oekraïne & Trump

• Reuters (23 sept. 2025) – Trump says Kyiv can win back all territory lost to Russia with NATO’s help
• AP News (23 sept. 2025) – Trump says Ukraine can win back ‘all of Ukraine’ in major shift
• Axios (23 sept. 2025) – Trump tells Zelensky Ukraine can defeat Russia
• The Guardian (23 sept. 2025) – Trump says Ukraine can win back land lost to Russia with NATO support
• Anadolu Agency (AA) (23 sept. 2025) – Trump says Ukraine doing a very good job on the battlefield against Russia
• Kyiv Independent (23 sept. 2025) – Breaking: ‘Ukraine is in a position to fight and win all of Ukraine back,’ Trump says following meeting with Zelensky

NAVO & Russische luchtruimschendingen

• Kyiv Independent (23 sept. 2025) – Trump says NATO should shoot down Russian aircraft violating allied airspace
• Kyiv Independent (23 sept. 2025) – ‘They must stop’ — NATO warns it is ready to use force after Russian airspace violations
• Reuters (19 sept. 2025) – berichtgeving over Russische MiG-31 schending van Estlands luchtruim

Energie & sancties

• Kyiv Independent (23 sept. 2025) – ‘They’re funding the war against themselves’ — Trump slams NATO, EU states for buying Russian oil
• Reuters (sept. 2025) – Trump warns EU over reliance on Russian energy

VN-toespraak Trump

• Reuters (23 sept. 2025) – Trump to address UN as he distances US from global cooperation
• Reuters (23 sept. 2025) – Trump blasts UN for not helping U.S.-led peace efforts, but backs it 100%
• Financial Times (23 sept. 2025) – Donald Trump assails allies over migration, energy and Ukraine
• CBS News (23 sept. 2025) – Takeaways from Trump’s UN speech

Gaza & Palestina

• Al Arabiya English (23 sept. 2025) – Hamas rejects Trump accusation of obstructing Gaza ceasefire
• Al Arabiya English (23 sept. 2025) – Turkey’s Erdogan calls on other countries to recognize Palestinian state
• Al Monitor (23 sept. 2025) – Macron: Trump can only win Nobel if Gaza conflict ends
• Al Mayadeen English (23 sept. 2025) – Macron ties Trump Nobel Peace Prize hopes to Gaza war resolution
• Al Mayadeen English (23 sept. 2025) – UK officials fear Trump may recognize Israeli settlements in West Bank

Diplomatie & grootmachten

• Reuters (23 sept. 2025) – Zelenskyy thinks Trump could help change Xi’s position on Russia’s war in Ukraine
• The Guardian (24 sept. 2025) – Ukraine war briefing: Zelenskyy says Trump can change Xi Jinping’s stance
• Al Arabiya English (24 sept. 2025) – Russia’s Lavrov to hold talks with US Secretary of State Rubio

Iran & regio

• Newsweek (24 sept. 2025) – Iran’s IRGC warns US of ‘deadly response’
• Newsweek (sept. 2025) – Iran threatens devastating decisive response to US and Israel