[11 augustus 2025] – De wereldpolitiek bevindt zich op een kantelpunt. Terwijl de oorlog in Oekraïne voortduurt, het Midden-Oosten verder escaleert, en spanningen in Azië toenemen, wordt diplomatie aan alle kanten getest. Een reeks gebeurtenissen in de afgelopen dagen laat zien hoe complex en verweven de internationale machtsdynamiek momenteel is.

Trump–Poetin-top: hoop, scepsis en geopolitieke risico’s

Op 15 augustus ontmoeten voormalig president Donald Trump en Vladimir Poetin elkaar in Alaska voor wat Trump omschrijft als een “feel-out meeting”. Volgens NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte is de ontmoeting een “test” om te zien of Poetin serieus is over vrede in Oekraïne. Europese leiders dringen er echter op aan dat “niets over Oekraïne zonder Oekraïne” wordt beslist, en zetten in op een virtueel overleg voorafgaand aan de top.

President Volodymyr Zelenskyy blijft fel tegen elke vorm van territoriale concessie:

“Concessions do not persuade a killer.”

Hij waarschuwt dat Rusland zich niet voorbereidt op vrede, maar juist nieuwe offensieven plant, en dat elke landruil zonder harde garanties een gevaarlijk precedent schept.

Europa zoekt eenheid vóór de top

Duitse kanselier Friedrich Merz plant op woensdag een virtuele top met Trump, Zelenskyy en Europese leiders, om de standpunten te coördineren en te voorkomen dat Oekraïne buitenspel wordt gezet. Diplomatieke bronnen melden dat deze bijeenkomst bedoeld is om een verenigd front te presenteren en druk uit te oefenen op zowel Washington als Moskou.

Nieuwe escalaties in Azië: Zuid-Chinese Zee en Taiwan

De spanningen in Azië nemen toe. In de Zuid-Chinese Zee botsten twee Chinese schepen — een kustwachtvaartuig en een marineschip — tijdens de achtervolging van een Filipijnse patrouilleboot nabij Scarborough Shoal. Dit incident past in een patroon van agressieve maritieme tactieken van Beijing.

Tegelijkertijd beschuldigt China de Filipijnen van “met vuur spelen” na opmerkingen van president Marcos Jr. over onvermijdelijke betrokkenheid bij een conflict rond Taiwan. Marcos verduidelijkte later dat hij enkel wees op de humanitaire risico’s voor de grote Filipijnse gemeenschap in Taiwan, maar Beijing waarschuwde toch om zich niet met “binnenlandse aangelegenheden” te bemoeien.

Midden-Oosten: Gaza-crisis verdiept zich

In Israël heeft premier Benjamin Netanyahu een nieuw vijfpuntenplan gepresenteerd voor Gaza: ontwapening van Hamas, vrijlating van gijzelaars, demilitarisatie, blijvende Israëlische veiligheidscontrole, en een nieuwe civiele autoriteit zonder Israëlische of Hamas-vlag. De uitbreiding van militaire operaties naar dichtbevolkte gebieden leidt tot internationale kritiek en waarschuwingen van de VN voor een “humanitaire ramp”.

Oorlog in Oekraïne: Russische strategie en regionale schokken

Volgens het Institute for the Study of War intensiveert Rusland zijn offensieve operaties en gebruikt het diplomatie om verdeeldheid te zaaien tussen de VS, Europa en Oekraïne. Troepenverplaatsingen naar Zaporizhzhia duiden op nieuwe aanvallen.

Daarnaast speelt energiepolitiek mee: Russische aanvallen op Azerbeidzjaanse energie-installaties in Oekraïne hebben geleid tot speculatie dat Bakoe zijn wapenembargo tegen Kyiv kan opheffen. Dit zou een aanzienlijke verschuiving betekenen in de regionale machtsbalans.

Doorbraken in de Kaukasus

In een opmerkelijke ontwikkeling hebben Armenië en Azerbeidzjan, met Amerikaanse bemiddeling, een 17-punten vredesakkoord gepubliceerd. Het akkoord voorziet in wederzijdse erkenning van grenzen, afzien van territoriale claims, en het weren van buitenlandse troepen langs de grens. Een strategische Zangezur-corridor — onder 99-jarige Amerikaanse concessie — verbindt Azerbeidzjan met zijn exclave Nakhchivan. Dit versterkt de Amerikaanse invloed in de regio en beperkt die van Rusland.

Handelsspanningen VS–China: tariefpauze als adempauze

Trump heeft de geplande verhoging van importtarieven op Chinese goederen met 90 dagen uitgesteld, in een poging onderhandelingen ruimte te geven. Het blijft echter een krachtmeting: de VS dringt aan op hogere Chinese import van Amerikaanse landbouwproducten, terwijl China zijn machtspositie in de markt voor zeldzame aardmetalen behoudt als strategische troef.

Een mondiale diplomatieke stresstest

De gebeurtenissen van deze week illustreren een wereld waarin meerdere brandhaarden elkaar beïnvloeden: de oorlog in Oekraïne, het conflict in Gaza, territoriale disputen in Azië en economische machtsstrijd tussen grootmachten. De komende dagen, met de virtuele top op woensdag en de Alaska-top op vrijdag, zullen bepalend zijn voor de vraag of de diplomatie vrede kan forceren of dat nieuwe escalaties onvermijdelijk zijn.

Bronnen:

Kyiv Independent, Reuters, AP News, Al Arabiya, The Guardian, Politico, Newsweek, Washington Post, Time, BBC, Al Jazeera, The Jerusalem Post, WSJ, Global Times, Kyodo News, ISW, Investing.com, Wikipedia.