Twaalf dagen van luchtaanvallen, raketregens, wereldwijde diplomatie en gesmoorde woede eindigen in een fragiele wapenstilstand. Wat begon als een reeks Israëlische aanvallen op Iraanse nucleaire installaties mondde uit in een zeldzaam direct conflict tussen Iran en Israël, waarbij ook Amerikaanse en Qatarese belangen onder vuur kwamen. Op 24 juni kondigde voormalig president Donald Trump aan dat beide landen akkoord gingen met een door hem bemiddelde wapenstilstand. Maar de rust is broos, de prijs hoog, en de toekomst onzeker.

De Aanloop: Luchtalarm boven Iran

Op 13 juni 2025 voerde Israël gerichte luchtaanvallen uit op de Iraanse nucleaire faciliteiten in Fordow, Natanz en Isfahan. Volgens Israëlische bronnen waren deze aanvallen bedoeld om het vermeende versnelde nucleaire wapenprogramma van Iran terug te dringen. Bij de Israëlische operatie vielen ook burgerslachtoffers, waaronder drie medewerkers van het Rode Kruis en patiënten in een kliniek voor kinderen met autisme.

De VN-feitenmissie concludeerde later dat sommige aanvallen mogelijk in strijd waren met het internationaal humanitair recht.

Iran slaat terug: Missielanceringen op Amerikaanse bases

Als vergelding voor deze aanvallen lanceerde Iran op 23 juni de militaire operatie “Annunciation of Victory”. Hierbij werden zes raketten afgevuurd op de Amerikaanse luchtmachtbasis Al Udeid in Qatar en op bases in Irak. Qatar en de VS wisten via afweersystemen alle raketten te onderscheppen. Geen slachtoffers, geen schade. Maar het signaal was helder: Iran had gekozen voor proportionele maar zichtbare wraak.

Trump noemde de aanval “zwak” en “gecontroleerd” — en bedankte Iran voor de voorafgaande waarschuwing. Qatar had zijn luchtruim eerder op de dag gesloten uit voorzorg, waardoor een luchtvacuüm boven de Golf ontstond dat honderden vluchten trof.

De Zes Golven: Israël onder vuur

In de vroege uren van 24 juni vuurde Iran zes opeenvolgende raketgolven op Israël af, vlak vóór het ingaan van een aangekondigde wapenstilstand. Bij een inslag in Be’er Sheva kwamen minstens zes burgers om het leven. Ook Tel Aviv werd geraakt. Iran’s buitenlandminister Araghchi bevestigde dat Iran de aanvallen zou staken als Israël vóór 4:00 uur (Teheran-tijd) stopte met bombarderen.

Israël meldde op zijn beurt dat het zijn “veiligheidsdoelen” had bereikt, waaronder de verzwakking van Iran’s nucleaire infrastructuur en raketcapaciteit. Premier Benjamin Netanyahu ging akkoord met een door Trump voorgestelde wapenstilstand, maar waarschuwde dat elke schending “met kracht” zal worden beantwoord.

Trump, de bemiddelaar

In een zeldzame diplomatieke actie wist Donald Trump — via zijn team, ondersteund door VP J.D. Vance, Marco Rubio en gezant Jeffrey Witkoff — via Qatar contact te leggen met beide partijen. Op 24 juni kondigde hij de wapenstilstand aan:

“THE CEASEFIRE IS NOW IN EFFECT. PLEASE DO NOT VIOLATE IT!”

Trump beweerde dat “beide partijen gelijktijdig naar hem kwamen met het woord ‘vrede’” en noemde het einde van de “12-Day War” zijn persoonlijke diplomatieke overwinning.

De Stilte van Khamenei en de schaduw van onzekerheid

Iran’s Opperste Leider Ayatollah Ali Khamenei verbrak op 24 juni zijn stilte. Vanuit zijn schuilbunker verklaarde hij dat “Iran nooit zal overgeven en zichzelf zal verdedigen tegen alle schade”. Zijn afwezigheid uit de openbaarheid voedt geruchten over zijn gezondheid en opvolging, maar zijn woorden waren duidelijk: “De klok tikt niet meer in jullie voordeel.”

De gevolgen: Markten kalmeren, spanningen blijven

Na de aankondiging van de wapenstilstand daalden olieprijzen, steeg de S&P-index, en herstelden luchtvaartroutes zich deels. Maar diplomatieke analisten blijven sceptisch. Iran heeft geen formeel akkoord ondertekend. De wederzijdse wapenstilstand is voorlopig slechts gebaseerd op intentie — zonder toezichtsmechanisme of garantie.

De rol van externe spelers

• Qatar fungeerde als cruciale bemiddelaar en bufferstaat.
• Rusland (Poetin): veroordeelde de Amerikaanse aanvallen als “onrechtmatige agressie”, maar bood geen militaire steun.
• VN: riep op tot terughoudendheid en onderzoek naar schendingen van humanitair recht.
• EU en NAVO: steunden deels de Amerikaanse rechtvaardiging van zelfverdediging, maar vroegen om de-escalatie.

Wat nu?

De wapens zwijgen, maar de fundamenten voor escalatie liggen er nog steeds. Iran’s nucleaire capaciteit is beschadigd, maar mogelijk niet vernietigd. Israël blijft paraat. De VS toont militaire superioriteit, maar zonder directe escalatie. En Trump? Die positioneert zich als vredesmakelaar in een chaotisch Midden-Oosten dat elke dag op het randje van conflict leeft.

Conclusie

De “12-Day War” is voorlopig voorbij. Maar dit was geen klassieke oorlog met een duidelijke winnaar. Het was een diplomatiek, militair en moreel schaakspel — gespeeld over burgers, kernwapens, geopolitiek en olie. De klok tikt weer. Maar voor wie?