Een strategische bommenregen op Iraanse nucleaire installaties. Een zwijgende VN. Ballistische raketten boven Tel Aviv. De wereld staat niet aan het begin van een conflict — we zitten er middenin. En wie goed kijkt, ziet dat deze escalatie geen toeval is, maar het resultaat van bewuste politieke, militaire én ideologische keuzes.

De aanval die alles veranderde

Op 22 juni 2025 bombardeerde de Verenigde Staten drie cruciale Iraanse nucleaire installaties: Fordow, Natanz en Isfahan. Deze aanval, uitgevoerd met precisiebommen en kruisraketten, kwam niet als reactie op een directe aanval, maar als “preventieve ontmanteling”, zoals president Trump het verwoordde. Fordow zou “compleet vernietigd” zijn. Iran spreekt van “beperkte schade” zonder radioactieve lekken. Maar het vuur was aangestoken.

Binnen 24 uur regende het Iraanse raketten op Israël. Sirenes in Tel Aviv. Haifa in puin. Doden, gewonden, paniek. En dit alles nadat Israël zélf wekenlang doelwitten binnen Iran had aangevallen, zowel openlijk als heimelijk — van drones tot cyberaanvallen, van sabotage tot liquidaties.

Wat we zien is geen reactie. Het is regie.

De Israëlisch-Amerikaanse as: meer dan een alliantie

De VS handelden niet alleen. Integendeel: alles wijst erop dat de Amerikaanse aanval op Iran nauw afgestemd was met Israël. Premier Benjamin Netanyahu sprak van een “pivot of history” — een moment waarop militaire kracht de regio “vredig” zou maken. Maar vrede is niet wat volgde.

De Israëlische invloed op het Amerikaanse beleid ten aanzien van Iran is geen geheim. Netanyahu heeft sinds de jaren ’90 systematisch geprobeerd Amerikaanse presidenten te overtuigen dat Iran een “existentiële bedreiging” vormt. Onder Obama stond die druk onder spanning. Onder Trump werd ze beleidsvormend.

En niet alleen via diplomatie. De rol van de pro-Israëlische lobby, met name de American Israel Public Affairs Committee (AIPAC), mag niet worden onderschat. AIPAC oefent enorme invloed uit op het Amerikaanse Congres door miljoenen te investeren in campagnes, toegang te verschaffen tot netwerken en “kandidaat-vriendelijkheid” te belonen met financiering. Onder Trump werd die druk geïnternaliseerd: Israël was niet alleen bondgenoot, het werd beleidskompas.

De vraag rijst: handelt de VS hier als soevereine grootmacht, of als verlengstuk van Israëls regionale strategie?

Iran: agressor of verdediger?

Iran heeft zichzelf gepositioneerd als slachtoffer van Amerikaanse en Israëlische agressie. De aanval op zijn nucleaire installaties wordt juridisch ingekaderd als een “ernstige schending” van het VN-Handvest. Minister van Buitenlandse Zaken Araghchi verwees expliciet naar Artikel 51 – het recht op zelfverdediging – en kondigde aan dat Iran “alle opties openhoudt”.

Tegelijkertijd blijft Iran een regime dat openlijk anti-Israëlische retoriek verspreidt, zijn invloed via proxygroepen (Hezbollah, Houthis, sjiitische milities in Irak en Syrië) uitbreidt, en een rakettenarsenaal opbouwde dat inmiddels Israël én Amerikaanse bases in de regio kan raken. Het is dus niet zomaar slachtoffer — maar wel een speler die zich consequent aangevallen en omcirkeld voelt.

Wat dit conflict blootlegt, is dat er geen onschuldige partij bestaat. Alleen belangen. En strategische keuzes.

De prijs van machtspolitiek

De echte tragedie speelt zich niet af in beleidsnota’s of militaire commandocentra. Die speelt zich af in Tel Aviv, Shiraz, Haifa, Isfahan. In ondergrondse schuilkelders. In gebombardeerde flatgebouwen. In ziekenhuizen waar gewonden en paniek samenkomen.

De Amerikaanse bevolking is nauwelijks betrokken bij het conflict, maar betaalt mogelijk de rekening: in economische onzekerheid, in militaire inzet, misschien in de vorm van vergeldingsaanvallen. En ondertussen woedt in het Congres een debat over de constitutionele legitimiteit van Trumps besluit: handelde hij buiten de War Powers Act? De Republikeinse Partij juicht, Democraten spreken over “autocratische oorlogsvoering zonder mandaat”.

Intussen stijgen olieprijzen. Wordt de Straat van Hormuz bedreigd. Gaan internationale markten op slot.

Wat kunnen we verwachten?

Het zorgelijke is: we weten het niet.

Iran heeft gereageerd. Israël bereidt zich voor op meer. Trump spreekt in ultimatums: “vrede of tragedie”. De VS hebben zich definitief militair verbonden aan Israël in een directe oorlog tegen Iran. Maar wat dat op lange termijn betekent, is onbekend.

• Komt er een vergeldingsaanval op Amerikaanse bases in Bahrein of Qatar?
• Gaan de Houthis opnieuw scheepvaartroutes aanvallen?
• Volgt er diplomatie via Turkije of China — of is die deur gesloten?
• Komt het Amerikaanse Congres in verzet, of zwijgt het zoals vaker bij militaire acties?

Slot: een escalatie zonder einddoel

Dit is geen klassieke oorlog, geen territoriaal conflict. Dit is een strijd om invloed, legitimiteit en overleving. Maar vooral: een oorlog die aangestoken werd door politieke belangen, niet door onvermijdelijkheid. En zolang leiders als Netanyahu vrede gelijkstellen aan vernietiging, zolang Trump militaire dreiging als campagne-instrument gebruikt, en zolang instituties zoals AIPAC met stille hand beleid vormen, is vrede geen reële optie. Alleen pauze.

Wat we zien is geen chaos. Het is de uitkomst van berekening.

En die berekening kan de wereld nog duur komen te staan.