6 juni, 2025

Geschreven door: Ilias Tahiri

Inleiding

De geopolitieke situatie wereldwijd bevindt zich in een fase van herconfiguratie, waarbij militaire inzet, diplomatieke spanningen en machtsverschuivingen zich in hoog tempo ontwikkelen. De recente reeks gebeurtenissen van juni 2025 markeert een intensivering van spanningen in het Midden-Oosten, Europa en Latijns-Amerika, waarbij de Verenigde Staten en hun bondgenoten tegenover strategische rivalen als Iran en Rusland komen te staan.

Israël in het vizier van het Internationaal Strafhof – VS grijpt in

De juridische druk op Israël is fors toegenomen nadat het Internationaal Strafhof (ICC) arrestatiebevelen uitvaardigde tegen premier Benjamin Netanyahu en voormalig minister van Defensie Yoav Gallant wegens vermeende oorlogsmisdaden in Gaza. In reactie daarop heeft de Amerikaanse regering onder president Trump vier ICC-rechters gesanctioneerd. Netanyahu prees dit als een “belangrijke verdediging van democratische staten tegen juridische oorlogsvoering.” De maatregel leidt tot hevige verdeeldheid binnen de internationale gemeenschap: terwijl de VS en bondgenoten Israël beschermen, spreekt een meerderheid van de ICC-lidstaten zich uit tegen deze ondermijning van internationale rechtspraak.

Israël bombardeert Beiroet – Hezbollah weer onder vuur

Parallel aan de juridische strijd escaleert het conflict op de grond. Israël voerde op 5 juni zware luchtaanvallen uit op de zuidelijke buitenwijken van Beiroet, gericht op vermeende ondergrondse dronefabrieken van Hezbollah. Voorafgaande evacuatiebevelen konden een humanitaire chaos niet voorkomen; duizenden burgers sloegen op de vlucht. De Libanese regering bestempelde de aanvallen als een schending van het staakt-het-vuren uit 2024. De acties tonen aan dat Israël niet aarzelt om unilateraal op te treden tegen Iraanse invloed via Hezbollah – ook al brengt dat het fragiele wapenstilstandsakkoord in gevaar.

Iran waarschuwt Europa bij IAEA – nucleaire dreiging groeit

Iran verhoogt intussen de diplomatieke druk. Minister van Buitenlandse Zaken Abbas Araghchi waarschuwde Europese landen dat het steunen van een resolutie bij het IAEA – waarin Iran wordt bekritiseerd wegens onvoldoende medewerking aan inspecties – een “strategische fout” zou zijn. Iran heeft zijn uraniumverrijking verhoogd tot 60%, een gevaarlijk niveau dat slechts enkele stappen verwijderd is van wapencapaciteit. Teheran dreigt zijn samenwerking met het nucleaire toezichtorgaan volledig op te schorten.

NAVO heroriënteert zich – Trump drukt 5%-defensiedoel door

In Europa is er tegelijk sprake van een herdefiniëring van de collectieve veiligheid. Tijdens de aankomende NAVO-top in Den Haag (24-25 juni) zal secretaris-generaal Mark Rutte een voorstel indienen om de defensie-uitgaven van lidstaten te verhogen naar 5% van het BBP – een voorstel dat direct voortvloeit uit druk van president Trump. Hoewel sommige landen het plan als onhaalbaar beschouwen, lijkt brede politieke steun zich af te tekenen. De NAVO transformeert in rap tempo naar een meer assertieve, geopolitiek opererende alliantie, met minder ruimte voor interne verdeeldheid.

VS versterkt militaire aanwezigheid in Latijns-Amerika

De strategische heroriëntatie van de VS beperkt zich niet tot Europa of het Midden-Oosten. In Panama zijn Amerikaanse mariniers aangekomen voor grootschalige gezamenlijke oefeningen. De VS onderstreept hiermee het belang van veiligheid rond het Panamakanaal en wil met deze samenwerking de invloed van China en andere rivalen in de regio indammen. In Panama klinkt echter ook binnenlandse kritiek: sommige politici spreken van een “gecamoufleerde militaire aanwezigheid.”

Conclusie: Een wereld in beweging – macht, recht en risico

De geopolitieke balans verschuift zichtbaar. De VS neemt onder het nieuwe Trump-bewind een hardere koers aan, waarbij militaire macht, diplomatieke druk en economische sancties als parallelle instrumenten worden ingezet. Tegelijkertijd groeien de risico’s van escalatie – juridisch, militair én nucleair – op meerdere fronten tegelijk. Wat zich momenteel ontvouwt, is geen gewone diplomatieke spanning, maar een structurele herpositionering van machtssferen. De maand juni 2025 markeert daarin mogelijk een kantelpunt.