Terwijl Oekraïense drones diep Rusland binnenvliegen, Iran haar nucleaire ambities niet onder stoelen of banken steekt, de VS en haar bondgenoten massaal wapenproductie opschalen en China haar maritieme spierballen rolt, wordt 2025 gekenmerkt door groeiende onzekerheid, diplomatieke impasses en militaire escalatie.

Wat volgt is een overzicht van de belangrijkste spelers en ontwikkelingen die het internationale toneel deze zomer domineren.

Operatie Spiderweb: Oekraïense Drones Storten Bommen op Rusland

Op 1 juni lanceerde Oekraïne “Operatie Spiderweb” — een spectaculaire en gecoördineerde droneaanval op minstens vijf Russische luchtmachtbases. Hierbij zouden volgens Oekraïense bronnen meer dan 40 vliegtuigen zijn vernietigd of beschadigd, waaronder strategische bommenwerpers en A-50 verkenningsvliegtuigen.

De aanval kwam slechts dagen nadat Oekraïne een 30-daagse wapenstilstand had voorgesteld in vredesbesprekingen in Istanbul. Rusland weigerde echter in te stemmen. Volgens president Zelensky was de aanval een noodzaak: “Als Poetin vrede had gewild, was dit nooit gebeurd.”

Rusland noemt de aanval “terrorisme” en dreigt met vergelding. De Russische propagandist Vladimir Solovyov riep zelfs op tot nucleaire wraakacties – een sentiment dat wereldwijd alarmbellen deed rinkelen. Internationale waarnemers wijzen erop dat de aangevallen bases deel uitmaken van de nucleaire triade van Rusland, wat het risico op escalatie verder vergroot.

Diplomatie zonder Doorbraak: Trump belt Poetin

Amerikaans president Donald Trump sprak op 4 juni telefonisch met Poetin. Volgens Trump was het “een goed gesprek, maar geen dat directe vrede brengt.” Poetin zou in het gesprek hebben benadrukt dat Rusland “moet reageren” op de droneaanvallen.

Ondertussen blijft Trump weigeren om militaire steun aan Oekraïne te intensiveren, wat leidt tot frustratie bij Europese bondgenoten. In plaats daarvan kondigde Trump aan deel te nemen aan de NAVO-top in Den Haag (24-26 juni), waar hij bondgenoten onder druk zet om hun defensie-uitgaven te verhogen tot 5% van het BBP.

Iran en de Splijtstof van de Diplomatie

Terwijl de situatie in Oekraïne escaleert, doemt een andere dreiging op: Iran. Het land heeft inmiddels 408,6 kg uranium tot 60% verrijkt — een niveau dat dicht tegen wapenkwaliteit aan ligt.

De VS bood een akkoord aan waarbij Iran uranium mag verrijken tot 3% voor civiel gebruik, in ruil voor sanctieverlichting en sluiting van ondergrondse faciliteiten. Ayatollah Khamenei noemde het voorstel echter “tegen onze belangen” en waarschuwde de VS niet te verwachten dat Iran zijn “soevereiniteit verkoopt”.

President Trump sloot militaire actie niet uit indien onderhandelingen falen. Israël heeft al laten doorschemeren desnoods unilateraal Iraanse installaties te willen aanvallen.

China: Bemiddelaar of Machtsspeler?

China positioneert zich diplomatiek als vredesbrenger in zowel Oekraïne als Iran. Beijing riep na Operatie Spiderweb op tot “de-escalatie van beide zijden”, maar wordt tegelijkertijd bekritiseerd voor het (indirect) ondersteunen van Rusland met technologie van dubbele toepassing.

Tegelijkertijd escaleert China in eigen regio. In de Gele Zee hield het militaire oefeningen in betwiste wateren met Zuid-Korea, en in de Zuid-Chinese Zee blijven de spanningen met de Filipijnen oplopen, ondanks gezamenlijke maritieme oefeningen van Manilla en Washington.

Tijdens de Shangri-La veiligheidsconferentie in Singapore noemde de Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth China “de meest onmiddellijke bedreiging” voor vrede in de Indo-Pacific. Hij waarschuwde dat China zich voorbereidt op een aanval op Taiwan.

Westerse Wapenproductie Draait op Volle Toeren

Te midden van geopolitieke chaos probeert het Westen de Oekraïense defensie-industrie te versterken. Bondgenoten, waaronder Denemarken, Zweden en Canada, kondigden op 5 juni een steunpakket aan ter waarde van €1,3 miljard voor binnenlandse wapenproductie in Oekraïne. Doel: artillerie, drones, raketten en antitankwapens lokaal produceren.

Zelensky schat dat zijn land $30 miljard nodig heeft om zelfvoorzienend te worden in wapens. Dit “Deense model” moet Oekraïne onafhankelijk maken van trage buitenlandse leveringsketens.

Europese Ethiek onder Druk: Associatieakkoord Israël op de Toetsbank

De EU staat onder politieke druk vanwege een gelekt intern rapport dat Israël beschuldigt van ernstige oorlogsmisdaden in Gaza. Het document, dat door EUobserver openbaar werd gemaakt, stelt dat Israël opzettelijk honger inzet als oorlogswapen en burgers doelgericht raakt.

Ondanks deze bevindingen is de EU verdeeld over het opschorten van het associatieakkoord met Israël, dat jaarlijks €15 miljard aan handel vertegenwoordigt. Ierland en Spanje willen opschorting, maar Hongarije en anderen blokkeren dit.

Conclusie: Naar een Nieuwe Koude Oorlog?

De internationale orde wankelt. Terwijl oude allianties op de proef worden gesteld en nieuwe machtsblokken zich vormen, lijkt de wereld af te stevenen op een conflictueuze multipolaire realiteit. Diplomatie wordt overschaduwd door droneaanvallen, nucleaire dreiging en strijd om maritieme dominantie.

De komende NAVO-top in Den Haag zal cruciaal zijn. Daar zullen de VS en Europa bepalen of ze gezamenlijk willen blijven staan tegenover Rusland, China en Iran — of dat verdeeldheid en strategische onzekerheid hen verzwakken.

De geschiedenis kijkt toe.