3 juni, 2025 

Geschreven door: Ilias Tahiri

Nederland moet af van het ‘braafste jongetje van de klas’-complex in een multipolaire wereld

Op 3 juni 2025 viel het kabinet-Schoof. Officieel over asielbeleid — in werkelijkheid over iets diepers: een gebrek aan gezamenlijk strategisch kompas in een wereld die fundamenteel is veranderd. Terwijl Nederland intern verdeeld blijft over opvangquota en juridische procedures, verandert buiten onze grenzen de spelregels van macht, veiligheid en soevereiniteit razendsnel. Het is tijd dat Den Haag dat eindelijk erkent.

De vraag die nu voorligt is niet: hoe vormen we een nieuw kabinet dat rust brengt? De vraag is:

hoe bouwen we een nieuw kabinet dat Nederland voorbereidt op de harde realiteit van een multipolaire wereld?

De wereld is niet meer van ons — en dat moeten we accepteren

We leven niet meer in het tijdperk waarin internationale afspraken, morele gezagsargumenten of EU-solidariteit vanzelfsprekend werken. We leven in een multipolaire wereld waarin macht verschuift, belangen botsen en instituties kraken.

De VS is instabieler dan ooit. China drukt zijn stempel op internationale handelsroutes. Rusland voert openlijk oorlog aan Europa’s oostgrens. Midden-Oosten en Afrika worden strategische schakels, niet alleen humanitaire zorgenkinderen. En Nederland? Nederland speelt nog steeds volgens de regels van 2005.

De val van dit kabinet is dus geen bestuurlijke crisis. Het is symptoom van strategisch onvermogen. Een systeem dat geen antwoord heeft op de nieuwe wereldorde, breekt vroeg of laat vanzelf.

Het braafste jongetje van de klas komt nergens meer binnen

Nederland heeft zich jarenlang gepresenteerd als het nette, betrouwbare, juridisch zuivere land. Dat leverde reputatie op, maar geen positie. Terwijl landen als Frankrijk, Italië, Polen en Hongarije in Brussel tactisch onderhandelen, drukt Nederland op morele toetsen en hoopt op applaus.

Dat werkte zolang iedereen de spelregels respecteerde. Nu niet meer.

• In migratie: wij voeren EU-regels loyaal uit, terwijl andere landen weigeren hun deel te doen.
• In defensie: wij halen NAVO-normen pas na jaren, terwijl de dreiging direct voor onze deur staat.
• In energie: wij bouwen windparken, anderen kopen olie bij de Golfstaten.
• In diplomatie: wij roepen op tot rechtsstatelijkheid, anderen sluiten strategische deals.

In een multipolaire wereld moet je meedoen om invloed te houden. En invloed krijg je niet door braaf te zijn — maar door strategisch te zijn.

Wat moet het nieuwe kabinet nú doen?

De val van het kabinet is een kans. Geen moment om terug te vallen op technocratische tussenregeringen, maar om een nieuwe richting te formuleren.

Een toekomstgericht kabinet moet durven:

1. Migratiebeleid herijken met realisme, niet idealisme

• Verdragen en EU-akkoorden zijn verouderd en moeten worden heronderhandeld.
• Tijdelijke uitzonderingen en noodmaatregelen mogen geen taboe zijn: nood breekt wet moet bespreekbaar zijn binnen het recht.

2. Strategisch soeverein denken

• Bouw aan defensie, cyberveiligheid, energiezekerheid en strategische autonomie.
• Stop met naïef outsourcen aan Brussel of Washington – Nederland moet zijn eigen belangen durven formuleren.

3. Positie innemen binnen Europa

• Geen onderdanige houding meer in Brussel, maar agenderend optreden. Nederland kan een leidende rol spelen in migratieherziening, economische veiligheid en digitale soevereiniteit.

4. Leiderschap vernieuwen

• Geen managers meer, maar geopolitiek vaardige leiders. Politici die begrijpen dat diplomatie, handel en macht onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Naar een nieuwe Nederlandse realiteit

Wat Nederland nodig heeft is geen beleidsnota. Wat Nederland nodig heeft is mentale omslag:

Van normatief naar strategisch.

Van volgend naar leidend.

Van netjes naar noodzakelijk.

De wereld verandert. Nederland moet mee — of wordt meegesleept.

De val van het kabinet-Schoof mag niet het einde zijn van een samenwerking.

Het moet het begin zijn van een nieuw strategisch zelfbeeld. Eén dat snapt dat braafheid geen strategie is — en dat visie, durf en weerbaarheid de valuta van deze eeuw zijn.