2 juni, 2025

Geschreven door: Ilias Tahiri

Inleiding

In een wereld waar diplomatie, defensie en dreiging voortdurend botsen, ontvouwt zich in 2025 een geopolitieke realiteit die zowel fragiel als explosief is. Terwijl oorlog en vrede dunne grenzen delen, nemen grootmachten zoals de Verenigde Staten, China, Rusland, en regionale spelers als India, het Verenigd Koninkrijk, Iran en Turkije strategische stappen die de internationale orde hertekenen. Een overzicht van de laatste ontwikkelingen schetst een landschap vol onderhandelingen, militaire opbouw en sluimerende conflicten.

Oekraïne en Rusland: Nieuwe Kansen voor Vrede of Diplomatieke Doolhof?

De oorlog in Oekraïne blijft het brandpunt van de Europese veiligheid. Op 2 juni kwamen Oekraïense en Russische delegaties bijeen in Istanboel voor een tweede ronde vredesbesprekingen. De Oekraïense delegatie, onder leiding van Defensieminister Rustem Oemerov, bood een memorandum aan dat pleit voor een 30-daagse wapenstilstand, uitwisseling van krijgsgevangenen, en een mogelijke top tussen president Zelensky en Poetin.

Opvallend is dat Rusland, onder leiding van adviseur Vladimir Medinski, weigerde zijn voorstel voorafgaand te delen. Toch zagen waarnemers hoop in de Turkse bemiddeling en de aanwezigheid van westerse landen als de VS, Duitsland en Frankrijk. President Erdoğan benadrukte het belang van leiderschapsdialogen: “Alleen directe gesprekken tussen presidenten kunnen een duurzame vrede dichterbij brengen.”

Toch blijft het conflict militair geladen. Oekraïne lanceerde kort voor de onderhandelingen een van zijn meest ambitieuze operaties tot nu toe: een drone-aanval op vijf Russische luchtmachtbases. Rusland reageerde met de zwaarste bombardementen sinds het begin van de oorlog.

India en Rusland: Economie boven Ideologie

Terwijl het Westen zich concentreert op sancties tegen Rusland, kiest India een pragmatische koers. In 2025 starten onderhandelingen over een vrijhandelsovereenkomst tussen India en de Euraziatische Economische Unie (EAEU), geleid door Rusland. Met een handelsdoel van $100 miljard tegen 2030 en strategisch voordeel voor sectoren als textiel, IT en landbouw, positioneert India zich als een economische brug tussen Oost en West.

De vrijhandelspoging past in India’s bredere strategie: handelsdiversificatie, minder afhankelijkheid van het Westen, en versterking van zijn rol als leidende Aziatische macht.

Britse Defensiestrategie: Van Waarschuwing tot Wapenfabriek

In Londen kondigde premier Keir Starmer een scherpe koers aan. “We kunnen de dreiging van Rusland niet negeren,” stelde hij in aanloop naar een strategische defensieherziening. Deze herziening voorziet in:

• Een defensiebudget van £3 miljard
• Zes nieuwe wapenfabrieken in het VK
• 7.000 langeafstandswapens
• Investeringen in nucleaire capaciteit

Met een stijging van de defensie-uitgaven tot 2,5% van het BBP richt het VK zich niet alleen op afschrikking, maar ook op industriële wederopbouw. Het land profileert zich opnieuw als belangrijke NAVO-speler in een tijd van onzekerheid.

VS, China en de Indo-Pacific: De Schaduwoorlog op Zee

De Zuid-Chinese Zee is het toneel van toenemende spanningen tussen China en de VS. China voerde begin juni patrouilles uit rond het betwiste Scarborough Shoal, waarbij het zijn soevereiniteit tegenover de Filipijnen en internationale kritiek kracht bijzette.

Tegelijkertijd voerde het Amerikaanse leger een proefoperatie uit met NMESIS — een geavanceerd mobiel raketsysteem — op de Filipijnse Batan-eilanden, vlak bij Taiwan. Hoewel de inzet slechts een simulatie was, is de boodschap aan Beijing duidelijk: de VS is bereid maritieme macht te projecteren in de regio.

China reageerde scherp en waarschuwde dat dergelijke oefeningen “de regionale stabiliteit ondermijnen.”

Taiwan: Bewapening als diplomatiek instrument

De Verenigde Staten zijn voornemens hun wapenverkopen aan Taiwan verder uit te breiden, boven het record van $18,3 miljard uit Trumps vorige termijn. Washington dringt aan op hogere defensie-uitgaven door Taipei, en zet de Taiwanese oppositie onder druk deze niet te blokkeren. Voor China is dit een rode lijn: Peking waarschuwde dat verdere bewapening “nieuwe risico’s” creëert in de Straat van Taiwan.

Iran en de nucleaire impasse

Ook op het nucleaire front rommelt het. Iran bereidt zich voor op een officiële reactie op een nieuw Amerikaans voorstel dat volledige uraniumstop en inspecties eist. Teheran benadrukt zijn recht op vreedzame verrijking, maar de internationale zorgen groeien. De IAEA waarschuwt voor de toegenomen uraniumverrijking, terwijl Israël dreigt met unilaterale actie.

De diplomatie lijkt wankel, en het Midden-Oosten balanceert opnieuw op de rand van escalatie.

Allianties in opbouw: Trilateralisme en machtsspreiding

Te midden van deze conflicten zoeken landen ook naar versterkte samenwerking. De kustwachten van de VS, Zuid-Korea en Japan hielden voor het eerst een trilaterale oefening gericht op maritieme veiligheid. Dit markeert een duidelijke uitbreiding van de veiligheidsarchitectuur in de regio, gericht op het indammen van Chinese invloed en het bevorderen van samenwerking.

Conclusie: De wereld schuift, maar stabiliseert niet

2025 markeert geen terugkeer naar stabiliteit, maar eerder een hertekening van de internationale kaarten. Vredesonderhandelingen en wapenakkoorden lopen parallel aan militaire investeringen en nieuwe allianties. Of het nu gaat om diplomatie in Istanboel, schepen bij Scarborough of wapenfabrieken in Yorkshire — de wereld schuift.

De vraag is niet of er een nieuwe wereldorde komt, maar wie deze vorm zal geven.