Istanbul staat deze week centraal in de internationale diplomatie. Terwijl het bloedvergieten in Oekraïne voortduurt, verzamelen wereldleiders, gezanten en invloedrijke diplomaten zich in Turkije voor wat mogelijk een historische wending in het conflict kan zijn. De geplande vredesbesprekingen tussen Oekraïne en Rusland, voorzien voor 15 mei, worden omgeven door hoop, spanning en geopolitieke belangen van wereldformaat.

Zelensky: Alleen Poetin telt

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft zijn positie glashelder gemaakt: een ontmoeting met een andere Russische functionaris dan Vladimir Poetin is uitgesloten. “Poetin is de enige met de macht om vrede te brengen of het bloedvergieten voort te zetten,” verklaarde Zelensky, die zich opmaakt om in Ankara president Erdoğan te ontmoeten – en klaarstaat om direct naar Istanbul af te reizen, mits Poetin verschijnt.

Het Kremlin zwijgt – voorlopig

Ondanks signalen dat Rusland zich voorbereidt op de besprekingen, heeft Poetin tot op heden zijn aanwezigheid niet bevestigd. Kremlinwoordvoerder Dmitry Peskov liet weten dat Rusland pas op het laatste moment zal aankondigen wie het land vertegenwoordigt. Een mogelijke afwezigheid van Poetin zou, volgens Zelensky, “duidelijk maken dat Rusland geen vrede wil”.

VS stuurt zwaargewichten – Trump hint op persoonlijke deelname

De VS toont ongekende betrokkenheid. President Donald Trump stuurde minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, evenals speciale gezanten Steve Witkoff en Keith Kellogg naar Istanbul. Trump liet weten zelf bereid te zijn om aan te schuiven als de situatie daarom vraagt. De Amerikaanse inzet markeert een diplomatieke intensivering, met het Witte Huis als potentieel bemiddelaar én strategisch belanghebbende.

EU: sancties op scherp gesteld

De Europese Unie houdt de adem in. Als Rusland de besprekingen ondermijnt of geweld voortzet, staat er een 17e sanctiepakket klaar, gericht op energie, financiën en exportkanalen. Bondskanselier Friedrich Merz noemde verdere Oekraïense concessies “onredelijk” zolang Rusland civiele doelen blijft bestoken. Toch kiezen Europese leiders ervoor om de uitkomst van de mogelijke ontmoeting tussen Zelensky en Poetin af te wachten, voordat ze Washington onder druk zetten voor nieuwe sancties.

Economische belangen: mineralen, deals en diplomatie

Naast oorlog en vrede spelen ook enorme economische belangen. Oekraïne sloot recent een uitgebreide mineralendeal met de VS, gericht op lithium, titanium en andere kritieke grondstoffen. De deal, oorspronkelijk vertraagd na een conflict tussen Trump en Zelensky, werd alsnog herbevestigd in april 2025 en markeert de strategische rol van Oekraïne in mondiale toeleveringsketens.

Trump en het Midden-Oosten: nieuwe allianties, oude conflicten

Tegelijkertijd maakt Trump een diplomatieke tour door het Midden-Oosten. In Riyad werd hij met zwaarddans en lavendelkleurige loper verwelkomd door kroonprins Mohammed bin Salman. Tijdens het bezoek werd voor meer dan $300 miljard aan economische deals gesloten, waaronder een wapendeal van $142 miljard — de grootste ooit. Ook kondigde Trump aan alle Amerikaanse sancties tegen Syrië op te heffen, en zich open te stellen voor samenwerking met de nieuwe Syrische leider Ahmed al-Sharaa. De boodschap aan Iran: onderhandelen, of maximale druk.

Een geopolitiek kruispunt

De ontwikkelingen rondom Istanbul vormen meer dan slechts een poging tot wapenstilstand. Ze onthullen de nieuwe machtsverhoudingen van een wereld in beweging. De inzet van China ontbreekt opvallend. In plaats daarvan domineren de VS, Turkije, Saoedi-Arabië en de EU het diplomatieke toneel. De vraag blijft: zal Poetin verschijnen, of gooit hij wederom de deur naar vrede dicht?

Slotbeschouwing

Op 15 mei kan de wereldgeschiedenis een nieuwe bladzijde omslaan — of dezelfde tragedie blijven herhalen. De schijnwerpers staan op Istanbul, maar het lot van Oekraïne – en de geloofwaardigheid van de internationale orde – hangt af van één man: Vladimir Poetin.