De VS lijkt te schuiven in haar benadering van het Midden-Oosten. Donald Trump — ooit architect van de pro-Israëlische Abraham-akkoorden — verrast vriend en vijand met toenemende druk op Tel Aviv en signalen van hernieuwde steun aan een Palestijnse staat. Wat ligt hierachter, en wat betekent dit voor de regio?

Van ‘onwankelbare steun’ naar diplomatieke distantie

Waar Trump tijdens zijn eerste termijn Israël beschouwde als een onmisbare bondgenoot, verandert dat beeld snel in zijn tweede ambtsperiode. Hij beëindigde onlangs militaire operaties in Jemen tot onvrede van Israël, verbrak directe communicatie met premier Netanyahu, en stelde voorwaarden voor humanitaire hulp aan Gaza. Daarbij riep hij op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas — iets wat binnen zijn partij tot verdeeldheid leidde.

Deze verschuiving komt op een moment van zware interne crisis in Israël: de regering-Netanyahu verliest steun, tienduizenden reservisten worden opgeroepen, en luchtverkeer op Ben-Gurion Airport ligt grotendeels stil. Volgens analisten speelt Trump hier politiek schaak: hij herijkt zijn invloed in het Midden-Oosten — en probeert tegelijk binnenlands winst te boeken.

AIPAC: machtige speler, maar zonder volledige greep

De Israëlische lobby AIPAC heeft decennialang de koers van het Amerikaanse Congres mede bepaald, met miljardensteun voor Israël als zichtbaar resultaat. Toch is de invloed van AIPAC op Trump nooit absoluut geweest. Hij handelt instinctief, solistisch, en vaak tegen conventionele verwachtingen in.

Hoewel AIPAC zich krachtig uitspreekt tegen iedere vorm van Amerikaanse druk op Israël, is het Trump die de toon zet. Zijn recente uitspraken dat Israël “flexibel” moet zijn en “ruimte moet laten voor Palestijnse rechten” druisten in tegen de hardline-standpunten die AIPAC uitdraagt.

Een Abraham-akkoorden 2.0?

De Abraham-akkoorden — die in 2020 diplomatieke normalisatie tussen Israël en vier Arabische landen inluidden — worden door Trump nog steeds gepresenteerd als een van zijn grootste successen. Maar een terugkeer naar dat format lijkt nu moeilijker dan ooit.

Hoewel er geruchten zijn dat Trump werkt aan een “vernieuwd raamwerk” waarbij normalisatie met Saoedi-Arabië weer op tafel zou komen, verbinden Arabische staten dat nu nadrukkelijk aan concrete vooruitgang voor Palestijnen. In plaats van een omweg langs Ramallah, willen zij een directe betrokkenheid van de Palestijnse Autoriteit.

Een bron uit het Witte Huis bevestigde dat Trump de Abraham-akkoorden ziet als diplomatiek kapitaal, maar dat “de tijd van het negeren van de Palestijnen voorbij is.” De nieuwe aanpak: een bredere deal waarin Palestijnse staatsvorming, economische wederopbouw in Gaza én regionale veiligheid samenkomen. Een riskante, maar potentieel historisch koers.

De Palestijnse kaart

Iran ziet in de verschuiving een kans. Ayatollah Khamenei riep recent op tot wereldwijde “weerstand” tegen Israël en prees studentenprotesten in de VS als onderdeel van het “verzetsfront”. Hamas, Hezbollah en zelfs Houthi-rebellen profileren zich als verdedigers van de Palestijnse zaak. Trump weet dat hij dit niet negeert — maar gebruikt.

Door mogelijk een “gecontroleerde erkenning” van een Palestijnse staat op tafel te leggen, positioneert hij zichzelf als de enige leider die zowel Israël als de Arabische wereld tot concessies kan dwingen. Maar dat vereist een balans die nog niemand succesvol heeft weten te behouden.

Conclusie: nieuwe machtspolitiek, oude breuklijnen

De Verenigde Staten staan op een kruispunt: vasthouden aan de traditionele alliantie met Israël of sturen op een bredere, meer pragmatische balans in het Midden-Oosten. Trump kiest voorlopig voor het tweede — niet uit ideologie, maar uit geopolitiek belang en electorale berekening.

De Abraham-akkoorden zijn nog niet dood, maar hun tweede leven vereist iets wat Trump nooit eerder gaf: structurele ruimte voor Palestijnse zelfbeschikking.