2 december 2025 

De diplomatie rond de oorlog in Oekraïne bevindt zich op een beslissend moment. Terwijl Amerikaanse en Oekraïense onderhandelaars in Florida voortborduren op een nieuw vredesvoorstel van Washington, en VS-gezant Steve Witkoff zich opmaakt voor gesprekken in Moskou, arriveert president Volodymyr Zelensky in Parijs voor overleg met Emmanuel Macron. Tegelijk waarschuwt EU-buitenlandchef Kaja Kallas dat de komende dagen “pivotaal” kunnen worden voor de toekomst van de Europese veiligheid.

Maar achter de schermen woedt een interne storm in Kyiv: het corruptieonderzoek naar presidentieel stafchef Andriy Yermak, jarenlang de spil van Oekraïne’s macht, heeft geleid tot huiszoekingen, politieke chaos en een zichtbare verzwakking van de Oekraïense onderhandelingspositie op een uiterst gevoelig moment.

Vredesgesprekken onder toenemende druk

Oekraïense en Amerikaanse delegaties begonnen eind november in Florida met een nieuwe onderhandelingsronde over een door de VS geleid vredesplan. Volgens Kyiv Independent omschreven beide partijen de gesprekken als “moeilijk maar productief”. De Amerikaanse onderhandelingstafel werd geleid door minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, speciale gezant Steve Witkoff en Jared Kushner.

Aan Oekraïense zijde nam minister van Defensie Rustem Umerov het voortouw, nadat Yermak – voorheen hoofdonderhandelaar – was weggevallen door het lopende corruptieonderzoek.

Wat ligt er op tafel

Bronnen melden dat de nieuwste versie van het Amerikaanse plan:

• geen expliciete territoriale concessies meer bevat, nadat eerdere concepten Oekraïne opriepen Russische controle over grote delen van Donetsk, Luhansk en de Krim te erkennen;
• een tijdpad voor nieuwe verkiezingen in Oekraïne bevatte, mogelijk binnen 100 dagen;
• grote veiligheidskwesties, zoals NAVO-lidmaatschap en de toekomstige omvang van het Oekraïense leger, heeft doorgeschoven naar een latere fase.

Washington benadrukt dat het doel is een “werkbaar pad naar duurzame vrede”. Maar Kyiv vreest dat een akkoord dat te vroeg wordt geforceerd, zonder harde veiligheidsgaranties, Rusland juist in staat stelt om later opnieuw toe te slaan.

Zelensky zoekt steun in Europa: Parijs als diplomatiek zwaartepunt

Kort na de Florida-gesprekken reisde Zelensky naar Parijs voor overleg met Macron. De Franse president wil samen met andere EU-landen de druk opvoeren om een evenwichtiger vredesvoorstel te krijgen dan de eerdere Amerikaanse blauwdruk, die in Europa op veel kritiek stuitte.

Zelensky noemde de gesprekken met Washington “constructief”, maar erkende dat er “talloze moeilijke kwesties” blijven. Europese diplomaten zijn bang dat de VS een deal nastreven die past bij hun mondiale strategische prioriteiten, maar niet noodzakelijk bij de veiligheid van Europa.

Europa: steun blijft groot, maar geduld niet onbeperkt

EU-topdiplomaat Kaja Kallas zei dat de “komende week bepalend kan zijn voor de toekomst van het conflict”. Europese ministers van Defensie bespreken nieuwe militaire toezeggingen, waaronder:

• uitbreiding van luchtverdediging,
• lange-termijnfinanciering,
• extra munitie voor F-16’s, onder meer vanuit Nederland (290 miljoen dollar aan nieuwe steun).

Maar achter die steun schuilt een groeiende bezorgdheid: de interne instabiliteit in Kyiv, gecombineerd met Russische terreinwinst in de Donbas, ondermijnt het momentum van Oekraïne aan de onderhandelingstafel.

Interne crisis in Kyiv: De val van Yermak verzwakt onderhandelingspositie

Het omvangrijke corruptieonderzoek binnen Oekraïne’s energiesector, dat uitmondde in huiszoekingen bij stafchef Andriy Yermak, veroorzaakt een politieke aardverschuiving in Kyiv. Yermak controleerde jarenlang de toegang tot Zelensky, leidde diplomatieke strategieën en bepaalde topbenoemingen.

Hoewel anticorruptiediensten door veel Europese regeringen worden geprezen voor hun onafhankelijkheid, komt het schandaal op een moment dat Oekraïne maximale stabiliteit nodig heeft om te onderhandelen. Yermaks val toont zowel vooruitgang in hervormingen als een pijnlijke interne verzwakking.

“Dit is een land dat vecht, onderhandelt én hervormt tegelijk – en dat maakt het kwetsbaar”, zei een Europese diplomaat tegen Reuters.

Militaire realiteit: Rusland boekt terreinwinst terwijl Oekraïne onder druk staat

De diplomatieke versnelling strookt niet met de realiteit aan het front. Volgens meerdere analyses en rapportages van Kyiv Independent en Reuters:

• boekt Rusland gestaag terreinwinst rond Donetsk en nabij logistieke knooppunten in de Donbas;
• heeft Oekraïne te maken met munitietekorten en uitputting;
• worden frontlinies langzaam teruggedrongen, wat elke kilometer tactisch en diplomatiek gewicht geeft.

Militaire analisten waarschuwen dat het risico bestaat dat Oekraïne onderhandelt vanuit noodzaak in plaats van kracht, vooral nu het intern verzwakt is.

Geopolitiek breder dan Oekraïne alleen: VS-Venezuela spanning groeit

Naast de focus op Oekraïne speelt elders een belangrijke ontwikkeling: de diplomatieke en militaire spanningen tussen Washington en Caracas.

Trump bevestigt gesprek met Maduro te midden van militaire operaties

President Donald Trump bevestigde recent dat hij telefonisch contact had met de Venezolaanse leider Nicolás Maduro. Dit gebeurde terwijl de VS een intensief militair offensief uitvoert tegen vermeende drugstransporten uit Venezuela:

• sinds september heeft de Amerikaanse marine minstens 21 boten onderschept en aangevallen, waarbij tientallen doden vielen (Reuters);
• Venezuela beschuldigt de VS van “illegale agressie” in Caribische wateren;
• de Nationale Assemblee in Caracas is een onderzoek gestart naar de Amerikaanse acties.

Maduro reageerde door te beloven “elk centimeter van Venezuela” te verdedigen, terwijl Trump publiekelijk zei dat hij zowel “militaire als diplomatieke opties” openhoudt.

Deze spanningen komen op het moment dat de VS hun strategische aandacht wereldwijd herverdelen, onder meer richting Azië en het Caribisch gebied — een dynamiek die indirect ook de druk op Oekraïne beïnvloedt, omdat Washington zijn diplomatieke prioriteiten herijkt. 

Analyse: Europa moet nu kiezen — tussen principes, geopolitiek en eigen veiligheid

De combinatie van:

• een fragiel Oekraïne,
• een assertief Rusland,
• een Amerika dat actiever stuurt op een deal,
• en nieuwe instabiliteit in Latijns-Amerika,

plaatst Europa in een positie waarin het niet langer kan volstaan met reageren.

Europa’s dilemma bestaat uit drie lagen:

1. Hoe Oekraïne offensief te steunen, terwijl interne instabiliteit en frontlinie-verliezen toenemen.
2. Hoe een vredesplan te steunen dat zowel rechtvaardig is als geopolitiek houdbaar — zonder gedwongen territoriale concessies.
3. Hoe een veiligheidsarchitectuur te bouwen die werkt mét of zonder Amerikaanse volledige betrokkenheid.

Met de mogelijke diplomatieke beslissingsmomenten van deze week, en de situatie in Venezuela die aantoont hoe breed de Amerikaanse focus is geworden, staat Europa voor een strategische reality-check.

Conclusie: Een conflict op een kantelpunt

De vredesdiplomatie rond Oekraïne beweegt sneller dan ooit, maar ook kwetsbaarder dan ooit. Diplomaten spreken van “een kans op de eerste echte onderhandelingsdoorbraak in jaren”, maar erkennen tegelijk dat interne crisis, Russische druk en Amerikaanse strategie samen een uiterst instabiel kader vormen.

Ondertussen tekent de situatie in Venezuela een tweede geopolitieke brandhaard waar Washington direct bij betrokken is — een signaal dat de internationale orde in beweging is, en dat conflicten elkaar steeds directer beïnvloeden.

Oekraïne staat op een breekpunt. Europa wellicht nog meer.

De komende week – zoals Kallas al zei – zou de richting kunnen bepalen van vrede, destabilisatie of een geheel nieuw veiligheidsmodel voor het continent.

Bronnenvermelding

Oekraïne – vredesonderhandelingen, interne crisis en diplomatie

Kyiv Independent

• Ukraine, US begin peace deal talks in Florida ahead of Witkoff’s Moscow trip
• Zelensky arrives in France after U.S.-Ukraine peace deal talks
• F-16 ammunition, air defenses — Netherlands announces $290 million Ukraine aid package
• NATO may get more aggressive in countering Russia’s hybrid attacks, top military official tells FT

Reuters

• More work needed to reach Ukraine peace deal after ‘productive’ talks in Florida, Rubio says
• Zelenskiy says ‘tough issues’ still need to be resolved after Florida talks
• Russia says NATO remarks on pre-emptive strike are irresponsible and escalatory
• Trump confirms he spoke with Venezuela’s Maduro

Associated Press (AP News)

• Zelenskyy arrives in Paris for talks with Macron as U.S.-led peace negotiations advance
• US and Ukrainian negotiators meet as Trump seeks to broker an end to Russia’s war

Financial Times

• Ukraine says it held ‘difficult but productive’ talks with US on peace plan
• Transcript: Key week for Russia-Ukraine peace talks

The Guardian

• Ukrainian and US officials meet in Florida to discuss proposals to end Russia’s war
• Europe live: Zelenskyy meets Macron as US negotiators head to Moscow

Al Arabiya English

• Coming week could be pivotal for Ukraine diplomacy: EU’s Kallas
• Ukraine’s Zelenskyy arrives at Élysée for talks with Macron

Al Mayadeen

• US-Ukraine talks include election plans, territorial-swap proposals
• US revised Ukraine peace plan drops explicit territorial concessions

NAVO – hybride dreiging & preëmptieve strategie

Financial Times

• Nato considers being “more aggressive” against Russia’s hybrid warfare

Reuters

• Russia says NATO remarks on pre-emptive strike are irresponsible and escalatory

VS–Venezuela spanningen

Newsweek

• Trump says he spoke to Venezuela’s Maduro amid rising tensions

Reuters

• Venezuela’s National Assembly to investigate US boat strikes

TIME Magazine

• Maduro Brandishes Sword and Vows to Defend ‘Every Inch’ of Venezuela Amid Tensions With U.S.

Context – Europese diplomatie en veiligheid

TRT World

• EU foreign policy chief signals ‘pivotal’ moment as bloc moves to reinforce Ukraine’s defence

EEAS (EU-buitenlanddienst)

• Press remarks by High Representative Kaja Kallas – Foreign Affairs Council

Consilium.europa.eu

• Forward Look – EU Defence & Foreign Affairs Council Agenda

Militaire & financiële context

Nederlandse Defensie (defensie.nl)

• €300 miljoen extra om voor Oekraïne bestemde F-16’s te bewapenen