De contouren van een nieuwe wereldorde

De internationale orde schuift onder onze ogen. De beelden zijn nog fragmentarisch — een opmars bij Pokrovsk, een rakettest in Rusland, een aarzelend persmoment van Donald Trump — maar samen vormen ze een patroon: de macht in de wereld herverdeelt zich.

De Verenigde Staten verliezen hun vanzelfsprekende leidende rol, Rusland probeert via dreiging en symboliek invloed te behouden, en China bouwt geruisloos zijn economische en technologische imperium uit. In die context worstelt Europa met richting en regie.

Voor Nederland, een klein maar technologisch en economisch invloedrijk land, rijst de vraag: blijven we meelopen in andermans strategie, of formuleren we eindelijk de onze?

Trump, Poetin en de terugkeer van strategische onzekerheid

De laatste weken illustreren de geopolitieke dubbelzinnigheid van deze tijd.

De Finse president Alexander Stubb opperde dat er mogelijk een ontmoeting komt tussen Vladimir Poetin, Volodymyr Zelensky en Donald Trump tijdens de G20-top in Johannesburg later deze maand. Maar zowel Moskou als Washington temperde die verwachting direct. Poetin “komt waarschijnlijk niet”, Trump “heeft geen plannen” om te gaan.

Wat overblijft is niet de hoop op vrede, maar de schaduw van twijfel. Trump spreekt openlijk over Oekraïne als een “moeilijke oorlog voor beiden” en weigert vooralsnog Tomahawk-kruisraketten aan Kyiv te leveren. Zijn boodschap: ik wil geen escalatie, maar ook geen duidelijke strategie.

Dat is geopolitiek gezien een vacuüm. En in vacuüms nemen anderen het initiatief.

Moskou test, observeert en intimideert

Vrijwel gelijktijdig met deze diplomatieke schermutselingen kondigde het Kremlin trots twee “superwapens” aan:

• de Burevestnik, een nucleair aangedreven kruisraket met theoretisch onbeperkt bereik;
• en de Poseidon, een onderwaterdrone die volgens Poetin “radioactieve tsunami’s” kan veroorzaken.

Onafhankelijke verificatie ontbreekt, maar de symboliek is duidelijk: Rusland projecteert technologische superioriteit en strategische dreiging precies op het moment dat het Westen verdeeld en afwachtend lijkt.

In de woorden van een westerse analist: “Poetin test niet alleen raketten, hij test onze grenzen — politiek, militair en moreel.”

Pokrovsk: de langzame maalstroom van oorlog

Op het slagveld in Oost-Oekraïne speelt zich een ander soort test af. Rond de stad Pokrovsk trekken Russische troepen langzaam de tang aan. Geen bliksemoorlog, maar een slijpende campagne van drones, artillerie en infiltratie.

Voor Oekraïne is de stad een logistiek knooppunt; voor Rusland een symbolisch doel.

Deze langzame strijd weerspiegelt de bredere strategische patstelling: het Westen wikt en weegt, Rusland drukt gestaag door, en Oekraïne probeert te overleven op uithoudingsvermogen. De dynamiek is niet meer die van offensief en tegenoffensief, maar van uitputting en diplomatieke druk.

In dat vacuüm groeit het gevaar dat beslissingen elders — in Washington, Moskou of Brussel — meer invloed hebben op Oekraïne dan Oekraïners zelf.

Europa tussen macht en moreel

Terwijl de VS twijfelt en Rusland provoceert, is Europa in zichzelf gekeerd.

De Unie is economisch sterk, maar geopolitiek versnipperd. Frankrijk wil autonomie, Duitsland zoekt consensus, en kleinere lidstaten verschuilen zich achter procedures.

De Europese strategie is vaak reactief: sancties, steunpakketten, conferenties — geen visie over macht.

Toch schreeuwt de realiteit om iets anders. De wereld is multipolair: macht ligt niet langer bij één blok, maar verdeelt zich over meerdere zwaartepunten. In zo’n wereld geldt geen vanzelfsprekende bescherming meer; macht moet worden georganiseerd, niet gedelegeerd.

Dat betekent dat ook Nederland zijn positie opnieuw moet definiëren.

Nederland in de multipolaire wereld

Nederland is te klein voor wereldpolitiek, maar te verweven om neutraal te blijven.

Onze sterkte ligt in niches die macht genereren: halfgeleidertechnologie, maritieme logistiek, cyberinfrastructuur, rechtspraak en waterveiligheid.

Die moeten we niet alleen beschermen, maar ook inzetten als strategisch kapitaal.

Dat vraagt om een koerswijziging:

• Niet breken met NAVO of EU, maar volwassen worden binnen die verbanden.
• Geen automatische volgzaamheid meer richting Washington of Brussel, maar kritisch bondgenootschap.
• Eigen strategische prioriteiten: verdediging van Noordzee-infrastructuur, bescherming van technologische ketens, opbouw van munitie- en dronecapaciteit, en diplomatieke kanalen met nieuwe machtscentra als India en Indonesië.
• En bovenal: een nationaal debat over welke risico’s en verantwoordelijkheden we zelf willen dragen.

Van afhankelijkheid naar regie

De kern van deze visie is niet isolationisme, maar strategische volwassenheid.

Nederland moet kunnen meebewegen in een wereld van machtsblokken zonder speelbal te worden. Dat betekent investeren in eigen afschrikking, industriële slagkracht en diplomatieke zelfstandigheid — maar ook de moed om dialoog te blijven voeren, zelfs met tegenstanders.

Macht zonder gesprek leidt tot oorlog; gesprek zonder macht tot irrelevantie.

De keuze voor de komende tien jaar is dus helder: blijven we reageren op de beslissingen van anderen, of durven we zelf richting te geven aan onze rol in een multipolaire wereldorde?

Conclusie

De wereld schuift, en Nederland moet meeschuiven — niet passief, maar met plan, kompas en overtuiging.

De twijfel van Trump, de dreiging van Poetin, de stilte van Brussel: ze tonen allemaal één waarheid.

Wie geen strategie heeft, wordt onderdeel van die van een ander.

Nederland moet daarom kiezen voor een kritisch, autonoom en langetermijngericht buitenlands beleid dat macht en dialoog combineert.

Geen breuk met bondgenoten, maar herwonnen regie.

Geen neutraliteit, maar nuchtere soevereiniteit.

Alleen zo behouden we in deze multipolaire eeuw onze veiligheid, welvaart en stem.

Bronnen

• The Kyiv Independent, “Finnish president suggests Trump, Zelensky could meet Putin at G20 summit”, 3 november 2025.
• The Kyiv Independent, “Trump ‘not really’ considering Tomahawk transfers to Ukraine, for now”, 2 november 2025.
• Reuters, “Russia tested new nuclear-powered cruise missile, general says”, 26 oktober 2025.
• Reuters, “Putin says Russia tested Poseidon nuclear-capable super-torpedo”, 29 oktober 2025.
• The Guardian, “Ukraine war briefing: Putin boasts of nuclear-driven torpedo that would swamp cities with radioactive tsunami”, 30 oktober 2025.
• Institute for the Study of War (ISW), Battlefield Assessment: Pokrovsk Direction, oktober 2025.
• Modern Diplomacy, “Russia closes in on Pokrovsk — The next major battle in eastern Ukraine”, 30 oktober 2025.
• Analyse gebaseerd op publieke uitspraken en rapporten van Europese defensie- en buitenlands-beleidsinstanties (2024–2025).