Een wereld op zoek naar rust

Oktober 2025 is uitgegroeid tot een maand waarin de internationale diplomatie op volle toeren draait. Terwijl in Oekraïne wordt gesproken over een mogelijk vredespad, dreigt het staakt-het-vuren in Gaza opnieuw te breken. In de Golf zoeken grootmachten elkaar op voor nieuwe defensiepacten, Venezuela schreeuwt moord en brand over Amerikaanse aanvallen in de Cariben, en Iran verklaart het nucleaire akkoord officieel dood.

Tegelijkertijd dient zich onverwacht een symbool van verzoening aan: Moskou stelt voor om samen met Washington een tunnel te bouwen onder de Beringstraat — een project dat in één zin zowel optimisme als geopolitieke ironie samenvat.

Europa en de VS: twee lijnen naar vrede in Oekraïne

Na maanden van diplomatieke stagnatie probeert het Westen nieuw leven te blazen in de zoektocht naar een einde van de oorlog in Oekraïne.

Uit berichten van The Kyiv Independent blijkt dat de gesprekken tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in Washington geen duidelijke doorbraak opleverden. De veelbesproken levering van Tomahawk-kruisraketten bleef onderwerp van discussie: Trump noemde de raketten “zeer krachtig, maar ook zeer gevaarlijk”, en liet doorschemeren dat hij de oorlog liever beëindigt zonder ze in te zetten.

Terwijl Washington terughoudend blijft, namen Europese leiders — waaronder Mark Rutte, Keir Starmer en Giorgia Meloni — het initiatief om een gezamenlijk Europees vredesplan te verkennen. Volgens diplomatieke bronnen voelen Europese regeringen zich gedwongen een eigen koers te varen nu de Amerikaanse focus wankelt.

Een reeks ontmoetingen wijst op twee parallelle sporen:

• Het Amerikaanse pad: pragmatisch, bilateraal, gericht op machtsevenwicht tussen Washington en Moskou;
• Het Europese pad: multilateraal, principiëler, met nadruk op Oekraïense soevereiniteit en Europese veiligheid.

De Duitse bondskanselier Friedrich Merz vatte de stemming samen: “De besprekingen zijn niet verlopen zoals Zelensky had gehoopt.”

Washington–Moskou: schaduwdiplomatie en stille deals

De Amerikaanse en Russische presidenten hebben volgens berichten uit het Kremlin telefonisch overleg gevoerd vlak voor Zelensky’s bezoek aan Washington. Tijdens dat gesprek zou een toekomstige top in Boedapest zijn afgesproken — een initiatief dat de Hongaarse premier Viktor Orbán enthousiast omarmde.

Orbán belde kort daarna met Vladimir Poetin, prees het plan als “geweldig nieuws voor vredelievende mensen” en verklaarde dat Hongarije klaarstaat om de ontmoeting te organiseren — zelfs als dat betekent dat hij immuniteit moet bieden aan Poetin, tegen wie een arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof loopt.

De mogelijke top in Boedapest past in een bredere verschuiving: Europa neemt afstand van Washingtons lijn en zoekt toenadering tot Moskou, terwijl Hongarije zichzelf profileert als bruggenbouwer tussen West en Oost.

Midden-Oosten: wapenstilstand op wankele benen

Tegelijkertijd barst in het Midden-Oosten opnieuw de spanning los. Israëlische media meldden op 19 oktober nieuwe luchtaanvallen op Gaza, vooral rond Rafah, nadat Israëlische troepen naar eigen zeggen onder vuur waren genomen.

Kort daarop waarschuwde de Amerikaanse regering dat zij “credible reports” heeft dat Hamas een aanval plant op Palestijnse burgers in de Gazastrook — een mogelijke schending van het staakt-het-vuren. Hamas reageerde fel en noemde de beschuldigingen “volledig onjuist” en “Amerikaanse propaganda”.

De Israëlische minister van Defensie Israel Katz dreigde daarop dat Hamas “een zware prijs” zal betalen bij elke aanval op Israëlische troepen. Deze uitwisseling toont hoe fragiel het bestand is: één incident kan de regio opnieuw in oorlog storten.

Ondertussen kondigde premier Benjamin Netanyahu aan dat hij in 2026 opnieuw zal meedoen aan de verkiezingen. De timing — midden in de spanningen — legt bloot hoe binnenlandse politiek en militaire strategie elkaar beïnvloeden. Netanyahu’s boodschap: het conflict in Gaza is “niet voorbij totdat Hamas ontwapend is”.

Iran, Rusland en China: einde van het nucleaire tijdperk

Aan de andere kant van het continent stuurden Iran, Rusland en China een gezamenlijke brief aan de VN-Veiligheidsraad waarin zij verklaarden dat het nucleaire akkoord van 2015, bekend als JCPOA, “juridisch beëindigd” is.

Volgens de brief, gemeld door het Turkse persagentschap Anadolu Agency, beschouwen de drie landen de beperkingen van VN-resolutie 2231 als verlopen. Daarmee stelt Iran zich officieel niet langer gebonden aan inspecties of beperkingen op zijn uraniumverrijking.

Westerse landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland, verwerpen deze lezing en waarschuwen dat Iran “een gevaarlijk pad” kiest. De stap vergroot de kans op een nucleaire wapenwedloop in het Midden-Oosten en verstevigt de as Moskou-Teheran-Peking tegenover het Westen.

Saudi-Arabië zoekt bescherming bij Washington

Ook in de Golfregio verschuift het machtsevenwicht. Newsweek meldde dat Saudi-Arabië werkt aan een nieuw defensiepact met de Verenigde Staten, vergelijkbaar met het recente akkoord tussen Washington en Qatar.

Het pact zou inhouden dat een aanval op Saudi-Arabië beschouwd wordt als een aanval op de VS. De Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman zou de deal willen afronden tijdens zijn volgende bezoek aan Washington.

Voor Riyadh is het pact een verzekering tegen regionale dreigingen (zoals Iran en Jemenitische Houthi’s) én een signaal dat het opnieuw inzet op een Amerikaanse veiligheidsparaplu, na jaren van toenadering tot China. Voor Trump is het een diplomatiek succes in aanloop naar de verkiezingen van 2026.

Toch blijft één element explosief: Saudi-Arabië koppelt normalisatie met Israël nog altijd aan het ontstaan van een Palestijnse staat — een eis waar Tel Aviv niet aan wil voldoen. Daarmee blijft ook dit diplomatieke succes voorlopig onzeker.

Venezuela en de VS: woordenoorlog op zee

In Latijns-Amerika beschuldigt Venezuela de Verenigde Staten van “moorddadige agressie” na dodelijke Amerikaanse aanvallen op vermeende drugssmokkelboten in de Caribische Zee.

De Venezolaanse VN-ambassadeur Samuel Moncada noemde de VS “een killer die door de Cariben sluipt, op zoek naar oorlogen”. Caracas stelt dat bij de aanvallen zeker 27 mensen zijn omgekomen, terwijl Washington volhoudt dat het ging om “narcoterroristische doelwitten”.

Venezuela heeft de kwestie voorgelegd aan de VN-Veiligheidsraad, die zich opnieuw geconfronteerd ziet met de vraag in hoeverre unilaterale Amerikaanse acties in internationale wateren legaal zijn.

Een tunnel tussen twee continenten

Temidden van deze spanningen duikt een opmerkelijk idee op: volgens Russische bronnen zijn Moskou en Washington in gesprek over de bouw van een “Putin-Trump-tunnel” onder de Beringstraat — een megaproject dat Rusland en Alaska zou verbinden.

De Russische gezant Kirill Dmitriev noemde het plan een “brug tussen beschavingen”, met technologie van Elon Musk’s Boring Company. Amerikaanse experts reageren sceptisch: de kosten, het klimaat en het politieke wantrouwen maken de kans klein dat het ooit verder komt dan de tekentafel. Toch symboliseert het voorstel een zeldzaam moment van samenwerking in een tijdperk van confrontatie.

Analyse en conclusie

Wat deze reeks gebeurtenissen kenmerkt, is niet alleen de verscheidenheid aan crises, maar vooral de versplintering van diplomatieke macht.

De wereld van 2025 is geen bipolaire orde meer: de VS en Europa lopen uiteen over Oekraïne, de Midden-Oosten-allianties verschuiven, en landen als Iran, Rusland en China presenteren zich openlijk als alternatief blok tegen het Westen.

In dat krachtenveld zien we:

• Pragmatische deals (zoals het Saoedische defensiepact en de Boedapest-top) naast
• Politieke schijnbewegingen (zoals de Beringtunnel of symbolische vredesverklaringen), en
• Structurele breuken in oude afspraken (zoals het einde van het nucleaire akkoord).

De rode draad: staten proberen grip te krijgen op een systeem waarin macht, vertrouwen en waarheid steeds minder gedeeld worden.

Wat overblijft is een wereld die gelijktijdig onderhandelt én ontploft — waar diplomatie zowel laatste redmiddel als eerste wapen is.

Bronnen

• The Kyiv Independent, diverse artikelen (17–18 okt 2025)
• Al Arabiya English, berichten 16–19 okt 2025
• Al Mayadeen English, 17 okt 2025
• Newsweek, 17 okt 2025
• Reuters, Associated Press, Financial Times (regionale updates)
• Anadolu Agency (AA), 18–19 okt 2025
• Washington Post, The Guardian, AP News voor verificatie van citaten en context