Perspectie management: hoe de media ons beïnvloeden

Perspectie management is een term die gebruikt wordt om te beschrijven hoe de media de publieke opinie proberen te sturen door het selectief presenteren van informatie, het framen van verhalen en het gebruiken van manipulatieve technieken. Het doel van perspectie management is om het publiek een bepaald narratief te laten accepteren, dat vaak overeenkomt met de belangen en agenda’s van de machtige groepen die de media controleren of beïnvloeden.

Een voorbeeld van perspectie management is hoe de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) functioneert. De NPO is een publieke omroep die gefinancierd wordt door de overheid, die jaarlijks meer dan 800 miljoen euro subsidieert.  Hoewel de NPO beweert onafhankelijk en pluriform te zijn, zijn er veel aanwijzingen dat de NPO niet voldoet aan deze criteria.

Ten eerste is de NPO onderhevig aan politieke invloed. De overheid bepaalt de hoogte van de subsidie, de verdeling van de zendtijd en de benoeming van de bestuursleden van de NPO. Dit geeft de overheid de mogelijkheid om de NPO onder druk te zetten om bepaalde onderwerpen te behandelen of te vermijden, of om een bepaalde toon of invalshoek te kiezen. Zo bleek uit een onderzoek van de Volkskrant dat de NPO in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 meer aandacht besteedde aan de regeringspartijen dan aan de oppositiepartijen.

Ten tweede is de NPO niet representatief voor de diversiteit van de Nederlandse samenleving. De NPO wordt gedomineerd door een kleine groep van hoogopgeleide, progressieve en elitaire mensen, die een beperkt en eenzijdig beeld geven van de werkelijkheid. Dit blijkt onder meer uit het gebrek aan diversiteit in de programma’s, de presentatoren en de gasten van de NPO. Zo bleek uit een onderzoek van NRC Handelsblad dat in 2018 slechts 12 procent van de gasten aan de talkshowtafels een migratieachtergrond had, terwijl dit percentage in de Nederlandse bevolking 23 procent was.

Ten derde is de NPO niet kritisch genoeg ten opzichte van de gevestigde orde. De NPO neemt vaak klakkeloos de informatie over die wordt aangeleverd door de overheid, de politiek, de wetenschap, de experts en de autoriteiten, zonder deze te verifiëren, te bevragen of te nuanceren. Dit leidt tot een gebrek aan diepgang, diversiteit en debat in de berichtgeving van de NPO. Zo bleek uit een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam dat de NPO tijdens de coronacrisis vooral de officiële lijn van het kabinet en het RIVM volgde, en weinig ruimte bood voor alternatieve visies, kritische geluiden of tegenspraak.

Het gevolg van perspectie management door de NPO is dat het publiek een vertekend, onvolledig en eenzijdig beeld krijgt van de werkelijkheid, dat vaak in het voordeel is van de machthebbers en de status quo. Dit heeft negatieve gevolgen voor de democratie, de samenleving en de individuele burger.

Een van de gevolgen is dat het publiek minder goed geïnformeerd, betrokken en kritisch wordt. Het publiek krijgt niet alle relevante informatie, feiten en meningen te zien, waardoor het moeilijker wordt om een eigen oordeel te vormen, een eigen standpunt in te nemen en een eigen stem te laten horen. Het publiek wordt passief, volgzaam en gehoorzaam, en laat zich makkelijk beïnvloeden en sturen door de media.

Een ander gevolg is dat het publiek meer verdeeld, gepolariseerd en geïsoleerd wordt. Het publiek krijgt niet alle verschillende perspectieven, visies en ervaringen te zien, waardoor het moeilijker wordt om zich in te leven, te begrijpen en te respecteren. Het publiek wordt intolerant, wantrouwend en vijandig, en laat zich makkelijk opzetten en uitspelen door de media.

Een laatste gevolg is dat het publiek meer ontevreden, onzeker en ongelukkig wordt. Het publiek krijgt niet alle positieve, hoopvolle en inspirerende verhalen te zien, waardoor het moeilijker wordt om te genieten, te dromen en te groeien. Het publiek wordt negatief, angstig en depressief, en laat zich makkelijk ontmoedigen en ondermijnen door de media.

Daarom is het ontzettend belangrijk om zelf onderzoek te doen naar bepaalde gebeurtenissen en niet alles klakkeloos over te nemen van de zogeheten mainstream media die ons voorliegen en manipuleren om hun belangen en agenda door te zetten. Het is belangrijk om kritisch, nieuwsgierig en open-minded te zijn, en om verschillende bronnen, media en kanalen te raadplegen, te vergelijken en te beoordelen. Het is belangrijk om zelf na te denken, te voelen en te handelen, en om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor onze eigen mening, keuze en stem. Het is belangrijk om zelf de regie te houden over onze eigen perceptie, realiteit en identiteit.