Taiwan: een eiland tussen twee grootmachten

Taiwan is een eiland in de Oost-Chinese Zee, dat al eeuwenlang een rol speelt in de geschiedenis en cultuur van China. Taiwan werd oorspronkelijk bewoond door inheemse volkeren, die nog steeds een deel van de bevolking uitmaken. Vanaf de 17e eeuw kwamen er ook Han-Chinezen naar het eiland, vooral uit de provincies Fujian en Guangdong. Taiwan werd achtereenvolgens gekoloniseerd door Nederland, Spanje, China, Japan en opnieuw China, voordat het in 1949 een toevluchtsoord werd voor de nationalistische regering van de Republiek China (ROC), die de Chinese Burgeroorlog verloor van de communistische Volksrepubliek China (PRC).

Sindsdien heeft Taiwan een eigen politiek, economisch en sociaal systeem ontwikkeld, dat sterk verschilt van dat van het vasteland. Taiwan is een levendige democratie, met een meerpartijenstelsel, een onafhankelijke rechterlijke macht en een vrije pers. Taiwan is ook een technologische grootmacht, die de wereld voorziet van geavanceerde halfgeleiders, die essentieel zijn voor de productie van computers, smartphones, auto’s en andere apparaten. Taiwan heeft een bruto binnenlands product (bbp) van ongeveer 786 miljard dollar en een bbp per hoofd van de bevolking van ongeveer 33.000 dollar, waarmee het een van de rijkste en meest ontwikkelde landen in Azië is.

Taiwan heeft echter ook te maken met grote uitdagingen en bedreigingen, vooral van de kant van China, dat Taiwan beschouwt als een afvallige provincie die uiteindelijk moet worden herenigd met het moederland. China heeft nooit het gebruik van geweld uitgesloten om Taiwan onder zijn controle te brengen, en heeft zijn militaire, diplomatieke en economische druk op het eiland opgevoerd. China heeft ook zijn invloed gebruikt om Taiwan te isoleren van de internationale gemeenschap, door te voorkomen dat Taiwan lid wordt van de Verenigde Naties en andere internationale organisaties, en door landen te dwingen om hun diplomatieke betrekkingen met Taiwan te verbreken. Momenteel heeft Taiwan slechts 15 formele bondgenoten, voornamelijk kleine en arme landen in Afrika, Latijns-Amerika en de Stille Oceaan.

Taiwan heeft echter ook vrienden en partners in de wereld, die zijn soevereiniteit, veiligheid en welvaart ondersteunen. De belangrijkste daarvan is de Verenigde Staten, die een sterke en langdurige band met Taiwan hebben, gebaseerd op gedeelde waarden, belangen en geschiedenis. De Verenigde Staten hebben geen diplomatieke betrekkingen met Taiwan, maar onderhouden een robuuste informele relatie, die wordt geregeld door de Taiwan Relations Act van 1979. Deze wet bepaalt dat de Verenigde Staten Taiwan zullen helpen om een voldoende zelfverdedigingscapaciteit te handhaven, en dat ze zich zullen verzetten tegen elke poging om de status quo in de Taiwan Straat met geweld of dwang te veranderen. De Verenigde Staten leveren ook wapens en training aan Taiwan, en voeren regelmatig militaire oefeningen en vrijheid van navigatie-operaties uit in de regio. Bovendien hebben de Verenigde Staten en Taiwan nauwe economische en commerciële banden, die worden versterkt door de Economic Prosperity Partnership Dialogue, die zich richt op onderwerpen als toeleveringsketens, investeringen, gezondheid, wetenschap en technologie, en de digitale economie.

De Verenigde Staten hebben een strategisch belang bij Taiwan, omdat Taiwan een belangrijke rol speelt in de stabiliteit en veiligheid van de Indo-Pacific, een regio die cruciaal is voor de Amerikaanse belangen en waarden. Taiwan ligt op een strategische locatie, die de toegang tot de Zuid-Chinese Zee, de Oost-Chinese Zee en de Stille Oceaan beheerst. Taiwan is ook een democratische bondgenoot, die de Amerikaanse visie op een vrij en open Indo-Pacific deelt, en die zich verzet tegen de Chinese pogingen om de regionale orde te herschikken. Taiwan is ook een innovatieve partner, die de Amerikaanse concurrentiepositie op het gebied van technologie en handel versterkt, en die samenwerkt met de Verenigde Staten om mondiale uitdagingen aan te pakken, zoals de COVID-19-pandemie, de klimaatverandering en de cyberveiligheid.

De toekomst van Taiwan hangt af van vele factoren, waaronder de politieke wil en de publieke opinie in Taiwan zelf, de houding en het gedrag van China, de betrokkenheid en de steun van de Verenigde Staten en andere landen, en de onvoorspelbare gebeurtenissen en crises die zich kunnen voordoen. Taiwan staat voor een moeilijke keuze tussen het handhaven van de status quo, die steeds onhoudbaarder en riskanter wordt, het nastreven van een formele onafhankelijkheid, die een gewelddadige reactie van China zou kunnen uitlokken, of het zoeken naar een vreedzame oplossing met China, die een compromis over de soevereiniteit en de democratie zou kunnen vereisen. Een mogelijke optie voor Taiwan is om te streven naar een neutrale status, die het eiland zou kunnen beschermen tegen externe inmenging en agressie, en die het zou kunnen toelaten om zijn eigen ontwikkelingsmodel te volgen, gebaseerd op economische en technische vooruitgang en goede betrekkingen met alle landen. Een neutraal Taiwan zou echter ook aanzienlijke kosten en uitdagingen met zich meebrengen, zoals het verlies van bondgenoten en partners, het gebrek aan internationale erkenning en bescherming, en het risico om irrelevant of gemarginaliseerd te worden in een veranderende wereldorde.

Taiwan is een eiland tussen twee grootmachten, dat zijn eigen identiteit, waarden en belangen probeert te behouden en te bevorderen. Taiwan is een succesverhaal van democratie, ontwikkeling en innovatie, dat een positieve bijdrage levert aan de wereld. Taiwan verdient respect, steun en samenwerking van de internationale gemeenschap, die ook baat heeft bij een vreedzaam, stabiel en welvarend Taiwan. Taiwan is niet alleen een probleem, maar ook een oplossing.

Wat is de toekomst van Taiwan?

De toekomst van Taiwan is onzeker en hangt af van vele factoren, zoals de politieke wil en de publieke opinie in Taiwan zelf, de houding en het gedrag van China, de betrokkenheid en de steun van de Verenigde Staten en andere landen, en de onvoorspelbare gebeurtenissen en crises die zich kunnen voordoen anno 2024.

Taiwan staat voor een moeilijke keuze tussen het handhaven van de waarden en politiek dat steeds onhoudbaarder en riskanter wordt, het nastreven van een formele onafhankelijkheid, die een gewelddadige reactie van China zou kunnen uitlokken, of het zoeken naar een vreedzame oplossing met China, die een compromis over de soevereiniteit en de democratie zou kunnen vereisen.

Taiwan kan zorgen voor de beste economische welvaart door zijn sterke punten op het gebied van technologie, innovatie, handel en diplomatie te benutten, en door zijn zwakke punten op het gebied van energie, voedsel en veiligheid te verminderen. Taiwan is een wereldleider in de productie van microchips, die essentieel zijn voor de digitale economie, en heeft een hoogopgeleide en ondernemende bevolking. Taiwan kan zijn concurrentiepositie en samenwerking met andere landen verbeteren door te investeren in onderzoek en ontwikkeling, door deel te nemen aan regionale en multilaterale handelsakkoorden, en door zijn waarden en belangen te verdedigen op het wereld toneel.

Taiwan is echter ook sterk afhankelijk van de import van energie en voedsel, en is kwetsbaar voor de militaire, diplomatieke en economische druk van China.

Taiwan kan zijn veerkracht en duurzaamheid vergroten door zijn energiemix te diversifiëren en te vergroenen, door zijn landbouwsector te moderniseren en te beschermen. Door samen te werken met andere landen, zowel in het oosten als in het westen, kan er een goede en eerlijke handel ontstaan. Taiwan zal ook duidelijke en realistische afspraken moeten maken met China en de VS om een goede onafhankelijke staat te zijn, zonder inmenging van de VS of China, maar wel bereid om de culturele en historische banden met China te erkennen en te respecteren.