28 mei 2025

Geschreven door: Ilias Tahiri

Inleiding: Tussen raketten en rondetafels

De oorlog in Oekraïne sleept zich voort, inmiddels meer dan drie jaar na het begin van de grootschalige Russische invasie in februari 2022. Terwijl het slagveld dagelijks slachtoffers eist, ontrolt zich een geopolitiek schaakspel in de internationale arena waarin grootmachten, diplomatie en militaire dreiging elkaar in een wankel evenwicht houden.

In deze context schuift de Oekraïense president Volodymyr Zelensky opnieuw diplomatie naar voren als cruciaal wapen. Zijn voorstel voor een historische driehoeksontmoeting met Donald Trump en Vladimir Poetin markeert een opvallende wending in het diplomatieke offensief van Kyiv. Tegelijkertijd worden de spanningen gevoed door raketaanvallen, NAVO-opbouw in Oost-Europa en waarschuwende retoriek over een mogelijke Derde Wereldoorlog.

Zelensky’s diplomatieke offensief: een riskante gok

Op 27 en 28 mei 2025 verklaarde Zelensky openlijk bereid te zijn tot een trilaterale top met Trump en Poetin. De Oekraïense leider benadrukte open te staan voor alle mogelijke formaten: bilateraal met elk van de leiders of gezamenlijk in een driegesprek. Voorgestelde locaties zijn onder meer Istanboel, Zwitserland en het Vaticaan.

Deze toenadering komt ondanks gespannen relaties met Trump, die eerder dit jaar abrupt een bilaterale bijeenkomst met Zelensky beëindigde na een felle woordenwisseling over de voortzetting van de oorlog. Toch onderstreept Zelensky’s oproep zijn bereidheid tot directe diplomatie, mogelijk ingegeven door het toenemende militaire geweld én de onzekere internationale steun.

Taurus-raketten en Duitse verdeeldheid

Tegelijkertijd voert Zelensky diplomatieke druk op in Europa. Tijdens zijn recente bezoek aan Berlijn vroeg hij nadrukkelijk om de levering van Duitse Taurus-kruisraketten – precisiewapens met een bereik van 500 kilometer. Deze zouden Oekraïne in staat stellen diep achter de Russische linies te slaan, bijvoorbeeld op de Krimbrug.

Duitsland is intern verdeeld: bondskanselier Friedrich Merz lijkt gunstig tegenover de levering te staan, terwijl de sociaaldemocratische coalitiepartner SPD terughoudend is. De Duitse regering heeft bovendien besloten geen details over wapenleveringen meer publiek te maken, wat de transparantie en het publieke debat beperkt.

Trumps rol: Beschermer of risicofactor?

President Trump blijft een centrale en controversiële speler. In recente uitlatingen claimde hij Rusland “beschermd te hebben tegen echt slechte dingen” tijdens eerdere vredesinspanningen. Tegelijkertijd noemde hij Poetin “gek” en waarschuwde dat deze “met vuur speelt” na een Russische aanval met meer dan 600 drones op Oekraïense steden.

Hoewel Trump retorisch scherp uithaalt, blijft hij terughoudend in het opleggen van nieuwe sancties aan Rusland. Volgens hem is de diplomatieke ruimte nog niet uitgeput, al neemt de druk binnen het Amerikaanse Congres toe. Zowel Republikeinse als Democratische wetgevers eisen hardere maatregelen tegen het Kremlin.

Poetins bondgenoten: Dreiging met Wereldoorlog

De retoriek vanuit het Kremlin verscherpt parallel. Dmitri Medvedev, Poetins trouwe bondgenoot en vicevoorzitter van de Russische Veiligheidsraad, reageerde scherp op Trumps uitspraken: “Ik ken maar één écht slecht ding — Wereldoorlog III. Ik hoop dat Trump dat begrijpt.”

Deze opmerking komt in het kielzog van een verslechterende relatie tussen Rusland en de NAVO. Volgens Moskou breidt het bondgenootschap zijn militaire aanwezigheid in Oost-Europa systematisch uit, onder het mom van defensieve voorzorgsmaatregelen. NAVO stelt daarentegen dat deze opbouw een directe reactie is op Russische agressie.

De rol van Turkije: Istanboel als brugstad

In deze verhardende internationale context blijft Turkije een zeldzaam neutraal platform bieden. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov sprak zich recent positief uit over Istanboel als locatie voor de volgende onderhandelingsronde. Turkije heeft sinds het begin van de oorlog een bemiddelende rol gespeeld bij eerdere vredesgesprekken en gevangenenruilen.

Voor Oekraïne is Turkije acceptabel, terwijl het door Rusland afgewezen alternatief — vredesgesprekken in Belarus — geen serieuze optie vormt voor Kyiv. Ook het Vaticaan en Zwitserland worden genoemd als potentiële onderhandelingslocaties, maar met minder concrete steun van de partijen.

Amerikaanse diplomatie: Twee stemmen

De VS zendt gemengde signalen uit. Terwijl Trump de diplomatie als zijn domein claimt, klonk er een scherpere toon vanuit het ministerie van Buitenlandse Zaken. Minister Tammy Bruce riep Moskou op te stoppen met fixatie op Trumps uitspraken en zich te richten op het beëindigen van het “bloedbad”.

Ook in het Congres groeit het ongeduld. Er ligt een wetsvoorstel klaar dat harde sancties tegen Rusland mogelijk maakt, waaronder een verbod op olie- en uraniumimport. Of Trump dit zal ondertekenen, blijft onduidelijk. De internationale geloofwaardigheid van Washington hangt daarmee aan een dunne draad.

Analyse: Oorlog als diplomatiek mijnenveld

De dynamiek rond de oorlog in Oekraïne toont een complexe gelaagdheid van militaire escalatie, diplomatieke hoop en politieke verdeeldheid. Zelensky’s bereidheid tot gesprek contrasteert met Poetins eisen voor territoriale erkenning, en met Trumps ambiguïteit tussen afschrikking en terughoudendheid.

Ondanks het oorlogsgeweld is er ruimte voor diplomatie — maar fragiel. Istanboel fungeert als potentieel bruggenhoofd. Toch blijft de internationale veiligheid afhankelijk van keuzes van individuen: Trump, Poetin, Zelensky. Hun bereidheid tot compromissen, of juist hun vasthoudendheid, zal bepalen of 2025 herinnerd wordt als het jaar van vrede — of van escalatie.

Slotbeschouwing

De toekomst van Oekraïne ligt niet alleen op het slagveld, maar ook aan de onderhandelingstafel. De wereld kijkt toe — met gespannen adem.

Als je wilt, kan ik dit artikel vormgeven voor publicatie in een specifieke stijl (bijvoorbeeld krant, tijdschrift, online blog) of het vertalen naar Engels of een andere taal. Laat me weten hoe je het verder wilt gebruiken.